کتاب حضرت یوسف علیه السلام (جلد دوم)

معرفی کتاب حضرت یوسف علیه‌السلام (جلد دوم)

سیره تربیتی پیامبران، دفتر هشتم، حضرت یوسف علیه‌السلام (جلددوم) کتابی است که استاد محمدرضا عابدینی مباحث خود در برنامه‌ی سمت خدا را به رشته‌ی تحریر در آورده است.

داستان حضرت یوسف‌ علیه‌السلام در بین انبیای الهی ویژگی خاصی دارد و در آن مبارزه‌ با نفس و جهاد اکبر بارز است. با وجود اینکه مبارزه با کفر و بت‌پرستی و ترویج توحید و یکتاپرستی پس از استقرار حاکمیت حضرت یوسف‌ علیه‌السلام در این داستان وجود دارد، اما در قرآن، بیشترین کلام بر محور نخست، یعنی جهاد اکبر بیان شده است؛ یعنی بیان صفات رذیلۀ اخلاقی در برادران حضرت یوسف‌ علیه‌السلام و کشاکش قوای شهوانی در دستگاه حاکمیت زنان مصر، بیشترین مباحث این سوره را تشکیل می‌دهد؛ درعین‌حالی که تمام اینها در پرتو ظهور ولایت الهی دیده می‌شود.

قصه این ولی خدا در قرآن کریم آمیخته به انواع محبت و عشق شده است و به همین جهت شاید بتوان او را پیامبر عشق نامید. مواعده الهی با او با خوابی آغاز شد و در نهایت با تأویل و تحقق آن به اوج می‌رسد. بین این دو عشق الهی در آغاز و انجام انواع عشق زمینی و آسمانی و اقسام محبت به تصویر کشیده می‌شود؛ ولی در نهایت همه با رنگ و بوی ولی الهی از مرز عصمت و عفت خارج نشده و نه‌تنها سد راه حرکت به سوی خدا نمی‌شود، بلکه تمام موانع تبدیل به سکوهای پرش می‌شود و یوسف صدیق (علیه‌السلام) در آسمان ولایت مسجود خورشید و ماه و ستارگان می‌گردد و در اوج ولایت الهی از همه رو گردانده و با ندای «رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادیثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِیِّی فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بالصَّالِحِینَ» تسلیم مطلق را طلب کرده و خواهان الحاق به مقام محمد و آل محمد است.

گزیده کتاب حضرت یوسف علیه السلام (جلد دوم)

اگرچه قرآن در چند آیه، داستان چندین سالۀ این عشق و عاشقی را بیان کرده است؛ اما ظرافت‌هایی در آن وجود دارد که می‌تواند الگویی برای داستان‌گویی و داستان‌نویسی باشد. اگر این داستان شکافته شود، می‌تواند در فیلم‌سازی و داستان‌نویسی روشی لطیف را به دست دهد. این داستان شاید جزء معدود داستان‌هایی است که با هر جانی رابطه برقرار می کند. برخوردها و رابطه های موجود در این داستان عاشقانه، تحکم آمیز نبوده و بسیار لطیف است.

زلیخا باید با یوسف علیه‌السلام در نهایت لطافت برخورد می‌کرده است. عشق مجازی نیز به هر حال واقعیتی است که در طبیعت بشری وجود دارد و اتفاق می‌افتد. نمی‌شود گفت نیست و آن را نادیده گرفت. درست است که مفاسد زیادی بر آن مترتب می‌شود و بسیاری از اوقات آسیب‌های عظیمی به دنبال دارد، اما اگر بخواهیم روش مطرح کردن آن را بیاموزیم و مثلاً فیلم‌نامه‌ای در این مورد بنویسیم، باید ورود و خروج‌ها و ظرافت‌ها و لطافت‌های آن را از قرآن الگوگیری کنیم. کسانی که می‌خواهند فیلم‌نامه‌نویسی و داستان‌نویسی کنند باید با موشکافی و نه با این مقداری که ما از نظر زمانی محدودیت داریم و باید با سرعت از موضوع گذر کنیم این داستان را بررسی کنند.