شهرها همه در ظرف مکان جای ندارد. خداوند مهربان در عالم شهری دارد که در ظرف زمان قرار یافته است... شهر خدا فرصتی است که وقتی نسیم ملایمش می آید و تو را در بر میگیرد، فکر میکنی برای همیشه با تو خواهد بود، ولی به ناگاه مانند یک رویا تو را تنها میگذارد و میرود و تنها خیال روی ماهش باقی میماند و در روزمرگیها پنهان میشود.
شب وصالش بسیار کوتاه است و روز فراقش بس طولانی...
شهر خدا بر اساس سخنرانیهای مختلف حجت الاسلام پناهیان پیرامون ماه مبارک رمضان که از میان سخنرانیهای مربوط به «ده سال اخیر» شناسایی شدهاند، تنظیم شده است و پس از انجام اصلاحات و بازنگری نهایی توسط ایشان، توسط موسسه بیان معنوی چاپ و عرضه شده است.
کتاب «شهر خدا» را نباید صرفاً کتابی دربارۀ اسرار و آداب ماه مبارک رمضان قلمداد کرد. در خلال فصلهای کتاب، به تناسب بحث از رازها و آداب ماه مبارک رمضان، برخی از پرسشهای کلیدی جوانان در مورد دین پاسخ داده شده و برخی از مفاهیم اخلاقی و راهکارهای دستیابی به آن تبیین شده است.
اتصاف رمضان به ضیافت یک تعبیر ذوقی نیست که اهل ادب و عرفان آن را وضع کرده باشند. بلکه تعبیری است که شخص نازنین پیامبر اکرم(ص)که آگاه به تمامی حقایق عالمند، آن را برای رمضان به کار گرفتهاند. و از اولین جملاتی است که در خطبۀ شعبانیه بیان فرمودهاند: «هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ؛ شما در این ماه به مهمانی خدا دعوت شدهاید.» پس باید به مختصات این تعبیر و توصیف دقت کنیم و از فرصت این تشبیه برای فهمیدن رمضان کمال استفاده را ببریم.
ابتدا باید ببینیم ما از مهمانی چه میفهمیم. خصوصاً آنکه اگر مهمانی را در فرهنگ دینی خودمان ترجمه کنیم، چه ویژگیهایی را در آن مییابیم. حتی باید به دلهای خود نگاه کنیم و ببینیم وقتی نام مهمانی را میشنویم یا به رابطۀ میزبان و مهمان میاندیشیم چه احساسی پیدا میکنیم. اینها همانچیزهایی است که پیامبر مهربان خواسته است ما از رمضان ادراک و احساس کنیم.
مهمان گرامی است و احترام دارد، حتی اگر کافر باشد. این سفارش پیامبر گرامی ما است که در سخنی فرمودهاند: «أَکرِمِ الضَّیفَ وَ لَو کَانَ کافراً؛ مهمان را گرامی بدار، اگرچه کافر باشد.» بنابراین در مهمانی، بنا بر مهربانی و فراوانی است. میزبان اگر خود کریم و گرامی باشد برای اکرام مهمان بیش از نگاه به لیاقت مهمان، به معنای مهمانی نگاه میکند. و بیش از آنکه مقام مهمان را ببیند و برای خود منزلت مهمان را مایۀ فخر ببیند، مهمانداری را مبنای مباهات خود مییابد. اینکه از ما خواستهاند کافران را هم در زمانی که مهمان ما هستند گرامی بداریم، به دلیل ضرورت رعایت حرمت مهمانی است. و حتماً آنانکه چنین دستوراتی دادهاند خود بهتر از هرکسی رعایت میکنند.