کتاب آزاد اندیشی و آزادی بیان، اثر محمود حکمتنیا؛ با همکاری مهدی معلی و بخشهایی از آن با همکاری احمد احسانیفر در پنج فصل تهیه شده است.
فصل اول به موضوعشناسی آزادی بیان پرداخته و در صدد آن است با تبیین بیان و آزادی بیان جایگاه موضوعی بحث را در یابد. مجموعه فصلهای پژوهش پیشرو، ساختار نظاممندی از آزادی بیان به عنوان پایه اصلی آزاد اندیشی را فراهم میآورد.
ج) نشر اکاذیب
وجود اطلاعات نقش مهمی در زندگی اجتماعی دارد. به ویژه در نظریه بازار ایدهها نقش آن در کشف حقیقت یا تصمیمگیری مناسب و صحیح غیر قابل انکار است.
از همینرو اگر در جامعه اطلاعات دروغ منتشر شود زندگی اجتماعی با مشکل روبهرو میشود زیرا افراد نمیتوانند تصمیمهای درستی در رویارویی با مسائل زندگی بگیرند. از اینرو یکی از جرایم مهم مرتبط به آزادی بیان که از آن به عنوان عامل محدودکننده یاد میشود نشر اکاذیب است. این عنوان به صورت خاص در برخی از نظامهای حقوقی آمده است.
در حقوق ایران نیز این عنوان جرمانگاری شده است. بررسی این عنوان مجرمانه مستلزم آن است که با فرض شناخت موضوع وجه جرمانگاری آن روشن شده و به ویژه میزان مجازات آن مورد گفتوگو قرار گیرد. اگر چه درباره ماهیت صدق و کذب ممکن است بحث چندانی نباشد اما اینکه به لحاظ حقوقی و فقهی چه چیز عنوان حکم قرار گرفته است جای گفتوگو است.
برخی از فقیهان در تحلیل عقلی ناپسند بودن کذب نوشتهاند که صدق و کذب خبر به لحاظ عقلی و شرعی حکمی ندارد؛ یعنی اینکه صرف اینکه خبری صادق باشد یا کاذب متضمن هیچ حکمی نیست.. .