کتاب شرح رشحات البحار نوشته آیت الله نورالله شاهآبادی میباشد و انتشارات سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این کتاب را به چاپ رسانده است.
این کتاب در سه بخش و به صورت سه مقاله تنظیم گردیده است: بخش اول آن درباره کتاب مقدس قرآن و عترت که خاندان عصمت و طهارتند است که با مقدم های درباره علم الاهی آغاز گردیده و مسائلی مانند تجرد علم، مراتب تجرد، نحوه اتحاد ذات با علم و سایر صفات الاهی، اسما و صفات وجودی حق و نحوه علم به ماسوا مورد بحث قرار گرفته که شرح آن در رابطه با قرآن و عترت مورد توجه است.
در بخش دوم، به بحث ایمان و رجعت پرداخته شده و بخش سوم را میتوان غرر آثار مرحوم آقای شاهآبادی دانست. این بخش از ابداعات علمی ایشان بشمار میرود که نظریه فطرت که مغز مکتب حکمی اوست و از منزلت و جایگاه ممتازی برخوردار است، در این بخش آمده است.
حقیقت علم
پیش از آنکه درباره علم حق سخن بگوییم لازم است بیان کنیم که حقیقت علم عبارت است از حضور معلوم نزد عالم؛ زیرا وقتی میگوییم چیزی را میدانیم یا مطلبی را میدانیم آن چیز و مطلب را نزد خود حاضر میدانیم و آن را مشاهده میکنیم؛ چنان که اگر میگوییم فلان کس فقیه است. یعنی به قواعد علمی فقه آگاه است و نسبت به آنها حضور ذهنی دارد یا اگر گفته شود شخصی ریاضیدان است چنین است که او نسبت به فرمولهای ریاضی کاملاً آگاه است و آنها در نزد او حضور ذهنی دارند.
ماده آگاهی ندارد
از آنجا که این حضور و شهود در ماده نیست - خواه آنکه لطیف باشد (مانند نور و هوا و عناصر اولیه) و خواه آنکه لطیف نیست (مانند سنگ و چوب و استخوان و گوشت) هیچ یک از آنها نسبت به خود و چیز دیگری آگاهی ندارد؛ چنان که چشم بینا از چشم دیگر خبر ندارد و هر یک از اعضا و اندامهای جسمی از دیگری بی خبرند و آن چیزی که در انسان ادراک می کند و نسبت به خود و بسیاری از اشیا و دانستنیها آگاهی دارد و عالم است، همان روح انسان است که مجرد از ماده است؛ هر چند تعلقی به آن دارد.