مجموعه دو جلدی فلسفه فقه توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به کوشش آقای حسینعلی بای تهیه و منتشر شده است. هدف از تالیف این مجموعه تفسیر فلسفه فقه و احکام فقهی و بررسی ساختار عوامل زیرمجموعه علم فقه است.

از جمله مباحث فلسفه مضاف که امروزه جایگاه خاصی در میان مباحث نظری به‌دست آورده است، فلسفه فقه می‌باشد که در آن به موضوعات و مباحث پیرامونی فقه همچون؛ تعریف فقه، تاریخ تطور فقه، ساختار فقه و تقسیم‌بندی آنها،جایگاه فقه،ارتباط فقه با علوم دیگر خصوصا علم اصول، روش شناسی فقه، قلمرو فقه، ماهیت احکام فقهی، مراحل حکم فقهی،انواع حکم(حکم اولی،ثانوی،ثابت و متغیر و...)،رابطه مصالح و مفاسد با احکام،موضوع علم فقه،اهداف فقه،مقدمات علم فقه یا اجتهاد، منابع فقه، حجیت منابع فقه، منطق فهم فقه، شیوه‌های تفسیر نصوص، متولوژی تحقیق در اسناد، کاستی‌های فقه و آسیب شناسی آن، تعریف اجتهاد، عوامل موثر در اجتهاد، نقش«روح و شریعت»، «مذاق شریعت» و «مقاصد شریعت»در تفسیر نصوص شرعی،عوامل پویایی و جمود،و...پرداخته می شود.

گزیده کتاب فلسفه فقه جلد 1

ریشه این بحث، و فکر ایجاد علمی جدید تحت عنوان «فلسفه فقه» از این‌جا آغاز می‌شود که در دوران معاصر، معارفی درجه دوم از نوع فلسفه‌های مضاف همچون«فلسفه دین»، «فلسفه تاریخ»، «فلسفه سیاست»، «فلسفه اخلاق» و ... به‌تدریج شکل گرفته، و هریک، عهده‌دار تبیین مباحث سودمند و مهمی شده‌اند.

فلسفه فقه عبارت از مباحث عقلی پیش‌فقهی است. منظور از مباحث عقلی پیش‌فقهی، مباحثی عقلی است که پیش از ورود در فقه، باید آنها را با برهان‌های عقلی به سامانی برسانیم و به هیچ وجه جزو مسائل فقه شمرده نمی‌شوند. مباحث پیش‌فقهی، مباحثی است که با علم کلام ارتباط می‌یابد و بسیاری از آن مباحث، با مباحث کلام مختلط می‌شود.

فلسفه فقه در پی تبیین آن سنخ از مسائلی است که دیگر فلسفه‌های مضاف مشابه( مثل فلسفه دین) از آن بحث می‌کنند. عمده مسائل فلسفه فقه عبارتند از:

_ تعریف فقه

_ تاریخ تطور فقه

_ ساختار فقه و تقسیم‌بندی آن

_ روش‌شناسی و غایت اهداف فقه

_ قلمرو فقه

_ ماهیت احکام فقهی

_ مراحل حکم فقهی

صفحات کتاب :

554

کنگره :

BP 169 /2/Q2P8 1393