کتاب فلسفه دین و کلام جدید به همت جمعی از محققان سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با هدف کشف و استراخ زوایای پنهان فلسفه دین اسلامی تهیه و به چاپ رسیده است.
در کتاب فلسفه دین و کلام جدید، مجموع سرفصل های فلسفه دین به چهار بخش تقسیم شده است:درباره دین: در این محور مباحثی که دین را با نگاهی کلی مورد مطالعه قرار میدهد، شامل موارد ذیل است: منشأ دین، قلمرو دین، گوهر و صدف دین، کارکرد دین، زبان دین، انتظار بشر از دین، و نگرش تاریخی به دین (تاریخی نگری و دین) .درباره معرفت دینی: محور درباره معرفت دینی تلاش دارد به مباحثی که فهم دین را مورد کاوش قرار میدهد، بپردازد.
در این محور به مباحث زیر پرداخته شده است: ماهیت و مختصات معرفت دینی، منطق علم دینی، هرمنوتیک و معرفت دینی، و گزارهسازی دینی.نسبت دین با علوم و مقولات دیگر: در این محور مباحثی چون دین و اخلاق، دین و فلسفه اخلاق، دین، عرفان و معنویت، دین و علم، دین و عقل، ایمان و عقلانیت، دین و فلسفه، دین و هنر، دین و علوم انسانی، دین و فرهنگ، دین و دموکراسی، فلسفه دین و علوم انسانی، مورد توجه بوده است.مدعیات و آموزههای دینی: در محور مدعیات و آموزههای دینی به مباحث زیر پرداخته شده است: خداشناسی، انسان شناسی، راهنماشناسی و فرجام شناسی.
یکی از مباحث مهم دینپژوهی، توجه به حقیقت دین است که از یک یا چند رکن و مولفه تشکیل شده است . قائلان به وحدت دین تقسیم دین به گوهر و صدف را برنمیتابند و تمام حقایق دین را گوهر توصیف میکنند که در نهایت، میزان اهمیت و نقش آنها متفاوت خواهد بود. بیشتر اندیشوران مسلمان از این دیدگاه حمایت میکنند و بر این باورند که بحث تقسیم دین به گوهر وصدف بیشتر به مسیحیت تحریف شده اختصاص دارد که در آن شریعت جایگاهی ندارد؛ اما قائلان به تعدد بخشی از حقیق دین را گوهر و بخش دیگر را صدف و عرض دین میانگارند. آنان در تفسیر گوهر دین دیدگاههای مختلفی مثل تجربه دینی و معنویت و اخلاق را مطرح کردهاند. مهمترین مسائل این حوزه به شرح زیر است:
چیستی گوهر و صدف دین
ارتباط بحث گوهر و صدف دین با عنصر مشترک بین ادیان
چیستی سنخ مسئله گوهر و صدف دین
نسبت بحث گوهر و صدف دین با دیگر مسائل الهیات
تقسیم گوهر و صدف به دو حوزه دین ودینداری
تاریخچه و خاستگاه بحث گوهر و صدف دین