کتاب «فلسفه امامت با دو رویکرد فلسفی و عرفانی»، اثر دکتر سیدیحیی یثربی، محقق گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است.
اصل امامت به خاطر اهمیت و تأثیرش در سرنوشت اسلام و مسلمانان و نیز به خاطر ارتباطش با سیاست و قدرت، از همان آغاز مورد توجه مسلمانان بوده و پایه انواع مختلف درگیریها شده است. اگرچه تعریف و تبیین امامت و اثبات و رد مبانی و مسایل آن، همواره مورد بحث و مناقشه علما، محدثان، فقها و متکلمان بوده است، اما به نظر میرسد که موقعیت امروز این موضوع، با وضع گذشته آن از جهات مختلف فرق کرده، لذا نیازمند نگرش جدید است که بتواند به سؤالها و نیازهای جدید بپردازد. کتاب «فلسفه امامت با دو رویکرد فلسفی و عرفانی»، با این انتظار و امید تنظیم شده است که در قلمرو امامت در جستوجوی مبانی و مسایل و پاسخهای جدید باشد. جستوجوی مبانی جدید در بخش اول و دوم کتاب پی گرفته شده است. مؤلف در بخش نخست، امامت را از دیدگاه فلسفه مشاء مورد بررسی و تبیین قرار داده، برای تبیین امامت، از مبانی ابنسینا در تبیین نبوت هم بهره گرفته است. بخش دوم کتاب، امامت و اوصاف امامان به عنوان حقایق عینی، و نه مفاهیم اعتباری، بر اساس اصول و مسائل حکمت متعالیه تفسیر و تبیین شده است. که در این دو بخش انجام گرفته جدید و بیسابقه است. همچنین در این کتاب مسائل و پاسخهای جدیدی همانند نقش نظریه امامت در مقاطع مختلف تاریخ اسلام، مهدویت و مسأله کثیرالخیر بودن بعثت و دیانت اسلام و ... نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
امامت از دیدگاه شیعه تا مقام ولایت تکوینی و تشریعی مطلق بالا میرود. این امامت اگرچه در مقایسه با نبوت، از جهت عدم دریافت «وحی» پایینتر است، اما از جهات دیگر از قبیل: مرجعیت معرفتی، ولای تکوینی و تشریعی، عصمت و وجوب طاعتش بر مردم، با نبوت یکسان است. با ملاحظات دیگر، حتی مقام امامت، از نبوت برتر است...
شیعه امام را کسی میداند که دو شرط بنیادی زیر را داشته باشد: 1) علم و آگاهی مورد حمایت از طرف عنایت و الهام غیبی و طبعاً مصون از خطا؛ 2) عصمت از گناهان صغیره و کبیره