کتاب «همقدم با مهتاب» به قلم مهدی ابوطالبی به مسئولیتپذیری طلاب در قبال نظام اسلامی پرداخته است، این کتاب در انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده است.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امامخمینی و نقش محوری روحانیت در این نهضت و تشکیل نظام جمهوری اسلامی بر مبنای ولایتفقیه و با هدف اقامه دین و اجرای احکام شرع، حضور روحانیت در بخشهایی از مسئولیتهای سیاسی-اجتماعی و مناصب حکومتی، نسبت به قبل از انقلاب و دوره پهلوی بسیار پررنگتر شد. حضور روحانیت و نقش آنها در مسائل سیاسی اجتماعی بهویژه نقش آنها در تصمیمها و مناصب حکومتی در چهل سال اخیر فراز و فرود بسیاری داشته است. از همان ابتدای انقلاب نیز دیدگاههای مختلفی درباره نسبت طلاب و روحانیون با نظام اسلامی و مناصب حکومتی وجود داشته است. برخی به حضور گسترده، فعال و پررنگ روحانیت در تصمیمگیریهای حکومتی و مناصب سیاسی اجتماعی معتقد بودند. برخی نیز به عدم حضور روحانیت در مناصب حکومتی و تصمیمگیریهای سیاسی اجتماعی معتقد بودند. برخی در میزان نقش روحانیت در این امور قائل به تفصیل بین انواع مسئولیتها و
تصمیمها بودند. اکنون نیز بعد از گذشت بیش از چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل نظام اسلامی همچنان اختلافنظرها وجود دارد؛ بهویژه با گذشت این دوران قابلتوجه و مشکلات و نقایص و کمبودها در کشور، این بحث پررنگتر شده و مورد توجه بیشتر قرار گرفته است. در این زمینه سؤالهای متعددی مطرح است. سؤال اصلی این تحقیق این است که مسئولیتهای طلاب در قبال نظام اسلامی چیست؟ طبیعتًا برای پاسخ به این سؤال باید به سؤالهای فرعیتری پاسخ داد. اینکه نسبت طلاب و روحانیون با نظام اسلامی چیست؟ ابعاد مختلف رابطه طلاب و نظام اسلامی چیست؟ اساساً به چه میزان طلاب باید در مناصب حکومتی و سیاسی حضور پیدا کنند؟ طلاب و روحانیون چقدر در قبال مسائل حکومتی و نظام اسلامی مسئولیتپذیری دارند؟ اینها سؤالهایی هستند که وجود دارند و لازم است پاسخ این سؤالها بر اساس مبانی دینی و اندیشه امامین انقلاب داده شود تا بتواند راهنمایی برای طلاب بهویژه طلاب جوان باشد.
از سویی دیگر بخشهای مختلف نظام جمهوری اسلامی با توجه به روبرو شدن با مسائل جدید و مستحدثه، نیازمند بررسی و پژوهش و تبیینهای فقهی است. مسائلی مثل بانکداری و انواع معاملات داخلی و بینالمللی، شیلات و کشاورزی (حکم انواع صیدهای دریایی و خشکی، ذبح و…)، مسائل جدید پزشکی (مسائل باروری و نازایی، تغییر جنسیت و…) مباحث امنیتی و اطلاعاتی(مثل شرایط و ضوابط ورود به حریم خصوصی، نحوه برخورد با مجرمین امنیتی و…)، قوانین مالیاتی، مسائل ورزشی (ورزش بانوان، ورزشهای خاص مثل بوکس، ورود زنان به ورزشگاهها و…) و انواع مسائل اقتصادی و اجتماعی دیگر وجود دارد که نیازمند پاسخهای مناسب فقهی و راهحلهای صحیح شرعی است. پاسخ به مسائل سیاسی اجتماعی بر عهده عالمان دینی و حوزههای علمیه است.
کتاب «همقدم با مهتاب»در ۵ فصل به مباحث فوق و سؤالات مظرح شده میپردازد؛ فصل اول: کلیات؛ فصل دوم: مسئولیت طلاب در پشتیبانی فکری نظام اسلامی؛ فصل سوم: مسئولیت طلاب در پشتیبانی تبلیغی از نظام اسلامی؛ فصل چهارم: مسئولیت طلاب در نظارت و نقد عملکرد نظام اسلامی؛ فصل پنجم: پذیرش مسئولیتها و مناصب حکومتی در مقام عمل.
جایگاه روحانیت و حو زههای علمیه در عصر غیبت
در دوران غیبت صغری که امام زمان(عج) در غیبت به سر میبردند، ایشان نیز از طریق چهار سفیر یا نائب خاص امام با مردم ارتباط داشتند. با شروع دوره غیبت کبری، ارتباط با امام از طریق نواب خاص به اتمام رسید و به همین جهت نیاز به علمای شیعه در جامعه بیش از پیش احساس شد. چون تا قبل از دوران غیبت کبری، از طریق سازمان وکالت و نواب خاص، مردم ارتباطاتی با امام داشتند، اما با غیبت کبری این ارتباط قطع شد. در این دوره بهویژه با توجه به روایت مهم اسحاقبنیعقوب از امام زمان (عج) که از طریق نائب خاص امام به دست او رسید، مرجعیت و حجیت علمای شیعه بیش از پیش روشن شد. در این روایت امام زمان (عج) در پاسخ به سؤال اسحاقبنیعقوب میفرمایند:
در حوادثی که برای شما رخ میدهد، به راویان حدیث و عالمان دینی مراجعه کنید که آنها حجت من بر شما هستند، همانگونه که من حجت خدا هستم. بر این اساس مرجعیت دینی در سه عرصه ابلاغ احکام، قضاوت و زعامت و رهبری
سیاسی به عالمان دینی واگذار شد و لذا در کتب فقهی از فقها به عنوان نائبان عام معصوم یاد میشود. از این زمان حوزههای مشهور شیعی با گرایشها و سبکهای متفاوت شکل گرفتند و هریک در طول تاریخ عصر غیبت امام دوازدهم بار سنگین مرجعیت دینی و حفظ و تقویت میراث شیعی را بر دوش کشیدند.