درمانگری موقعیتمدار بر این اصل استوار است که درمانگران (روانشناسان، مشاوران، مددکاران و ...) در اتاق درمان و حین مصاحبه و گفتگو با مراجعین ممکن است در شرایط و موقعیتهای جدید و خاصی قرار گیرند که از قبل پیشبینی آن را نمیکردهاند، مثلاً مراجعین رفتار خاصی از خود بروز دهند و یا سوال مطرح نمایند که از قبل مورد پیشبینی درمانگران نباشد. در این صورت درمانگر در موقعیت خاصی قرار میگیرد که باید بتواند در زمان کوتاهی (بین 5 تا 10 ثانیه) بر افکار، ذهن و اوضاع جلسه و همچنین پرسش مراجع متمرکز شود و پاسخی مناسب و درخور به ایشان ارائه نماید.
با توجه به اهمیتی که این موقعیتها در روند کار درمانی درمانگر و مراجع دارد، در کتاب درمانگری موقعیتمدار به معرفی موقعیتهای مهمی که میتواند برای درمانگر حوزهی ازدواج و طلاق اتفاق بیافتد اشاره میشود و سعی میگردد به صورت اجمالی پاسخی کوتاه هم داده شود.
موقعیتمداری در زوج درمانی
زوجدرمانی، راه چـارهای اسـت بـرای زوجهـایی کـه نمیتواننـد تعارضهـا و کشمکشهای خود را به شیوهای مصالحت آمیز حل کنند؛ همچنین برای افرادی که میخواهند کیفیت رابطه زناشویی خود را بهبود بخشند کاربرد دارد. مشارکت زوجها برای روشن شدن منشأ اختلافات و شفاف شدن موضوع در موفقیت درمانی حائز اهمیت است. در واقع باید نگاهی واقعبینانه برای درک مشکل داشته باشید نه بهقصد پیروز شدن بر طرف مقابل. این شاخه از رواندرمانی رابطه، به زوجهایی پیشنهاد میشود که به دلیل عدم شناخت پیش از ازدواج و نداشتن انگیزههای ازدواج موفق، دچار سردی و عدم اعتماد در رابطه شدهاند (حمید و همکاران، 1390).
در روابط زوجین ممکن است تضادهای دوگانهای وجود داشته باشد؛ چرا که از یکسو به هم علاقه دارند که همین امر سبب نادیده گرفتن مشکلات و اختلافاتشان میشود و از سوی دیگر برخی از زوجها معمولاً از یک نوع سرسختی برای دفاع از موضع خود برخوردارند؛ که ایجاد تفاهم پایدار را در بینشان مشکل میکند. زمانی که مشکلات بین خود و همسرتان را نادیده میگیرید، در درازمدت بهصورت خشمی انفجاری بروز خواهد کرد و میتواند به جدایی و طلاق منجر شود. بهترین زمان برای مراجعه زوجدرمانی، در همان آغاز اختلافات است زیرا با پیشرفت اختلافات امکان برگشت به حالت عادی مشکلتر میشود (خجسته مهر و همکاران، 1389).
رواندرمانی، بـا آموزش مهارتهای لازم ارتباطی و کلامی مـوجب صمیمیت بیشتر، بهبود رابطه و افزایش همدلی یا درک متقابل میان زوجین میشود. درواقع منشأ بسیاری از اختلافات به دلیل سو تفاهمهای بین زوجین ایجاد میشود. بهتدریج زوجها قادر میشوند مشکلاتشان را بهراحتی بین خود حل کنند. در هر بار جلسهی زوجدرمانی، زوجین میتوانند به کمک مشاور، بیشتر یکدیگر را بشناسند. زمانی که مشکلات بیان میشوند به دلیل تنظیم شناختی هیجان، حل آن سادهتر میشود.
تعداد جلسات درمانی بسته به عمق اختلافات بین زوجین و نیاز آنها متفاوت است. طی جلسات مشاورهی روانشناسی و زوجدرمانی، درمانگر با آموزش مهارت گفتوگوی موثر زوجین به شما کمک میکند تا بتوانید با یکدیگر بهخوبی مذاکره کنید، ریشهی تعارضات را مشخص کنید و در نهایت راهحلهایی برای مشکلات خود بیابید.