طرح کلان پژوهشی بررسی تحلیلی روایات تفسیری اما رضا(ع) در8جلد سامان یافته است.گروهی از دانشجویان علوم اسلامی رضوی انتخاب شدندوزیر نظر اساتید عالم برجسته این دانشگاه، به تتبع و احصای روایات تفسیری امام رضا(ع) در ذیل تمام آیات قرآن پرداختند و با بررسی منابع روایی معتبر و با بهرهگیری از روشهای نرمافزاری و غیر آن، به گردآوری این روایات همت گماشتند. و در مرحله بعد، به بررسی محتوایی این روایات پرداخته شد و در آن ارتباط هر روایت با آیه تبیین گردید.
یکی از گونههای احادیث تفسیری امام رضا(ع)، بیان جزئیات تاریخی است که در قرآن کریم به شکل کلی بیان شده است، چراکه قرآن کتاب تاریخی یا داستانی نیست. در این روایت نیز، امام رضا(ع) به تاریخچۀ تناسل و ازدیاد نسل بنیآدم اشاره مینمایند، چراکه در آیۀ مبارکه نیز، شکل کلی توالد و ازدیاد نسل بنیآدم بیان شده، ولی چگونگی آن با ذکر جزئیات ذکر نشده اشت.
ج. بررسی محتوایی
در توضیح و تفسیر این آیه، که ابتدای آن در مقام بیان موضوع ازدواج و کثرت نسل بنیبشر است، مطالب مهمی وجود دارد که در تفسیر تسنیم به تفصیل بیان شده و در ادامه، به نکات مهم آن اشاره میکنیم:
پیدایش نسل اول (آدم و حوا) و فرزندان بیواسطۀ آنان و چگونگی آن، روشن است. اما در کیفیّت تولد نوههای حضرت آدم(ع)، میان مفسّرین و صاحب نظران اختلاف نظر میباشد و وجوه متعدّدی برای آن بیان شده است. از قرآن و روایات (از جمله روایت محل بحث)، سه نظریه برداشت میشود:
1. ازدواج فرزندان آدم(ع) با هم، به دستور خدای متعال صورت گرفت و پس از آن، حرام اعلام شد.
2. خداوند برای فرزندان آدم(ع)، از بهشت حوریانی فرستاد و ازدیاد نسل بشر، از این طریق انجام گردید.
3. خداوند برای فرزندان آدم(ع)، همسرانی را از جنّیان یا از آنها و حوریان قرار داد.