هدف تمام مکاتب بشری و ادیان الهی هدایت و تربیت انسانها بوده است. تقریباً همۀ متفکران برای عقل ارزش والایی قائل هستند. اما در عصر حاضر که عصر بلوغ و نبوغ بشر است، مکاتب نتوانستند روش تربیتی موفقی را به وجود آورند؛ ز یرا به همکاری عقل و دین در زمینۀ تربیت، اعتقادی ندارند، لذا نتوانستند انسان های فرهیخته و کاملی تربیت نمایند. انسان موجودی است که میتواند از نیروی تفکر برخوردار باشد و به همین دلیل بر سایر موجودات برتری دارد. به طوری که سایر ابعاد وجودی وی، از جمله جنبه های عاطفی و اجتماعی او در حد وسیعی تحت سیطرۀ جنبۀ عقلانی او قرار دارد. در اندیشۀ اسلامی نیز به پرورش جنبه های عقالنی در ساماندهی به نظام فکری یا ایدئولوژی انسان اهمیت ز یادی داده شده است.