کتاب حدود و ثغور شروط تعهداتی در مسئولیت قراردادی، اثر رامین عبدالله‌زاده؛ در هشت فصل به نگارش درآمده و به بررسی اعتبار اصولی شروط و شرایط نفوذ و موانع نفوذ شروط، تحلیل آثار شروط در روابط طرفین قرارداد و نسبت به اشخاص ثالث و تشریح اثر بطلان شروط بر قرارداد در نظام‌های حقوقی مختلف و انتقال ادبیات حقوقی موجود در نظام‌های حقوقی خارجی به حقوق داخلی به منظور تدوین مجموعه‌ای مدون در زمینه شروط کاهش مسئولیت، که از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار می باشد، می‌پردازد.

گزیده کتاب حدود و ثغور شروط تعهداتی در مسئولیت قراردادی

بخش چهارم: انواع شروط تعهدی مسئولیت
شروط کاهش مسئولیت بسیار فراوان و متنوع‌اند. ویژگی مشترک همه آن‌ها را می‌توان در تغییر نظام قانونی مسئولیت یا شرایط مطالبه خسارت به سود مدیون خلاصه کرد. شروط دسته اخیر اگر چه از جهت نظری به میزان مسئولیت مدیون لطمه‌ای نمی‌زنند، گاه در عمل منجر به عدم مسئولیت یا تحدید مسئولیت مدیون می‌شوند. ماده 13 قانون شروط ناعادلانه قرارداد در بند یک خود به ترتیب، شروط زیر را در حکم شروط محدود کننده و ساقط کننده مسئولیت قرار می‌دهد: شرطی که ایجاد مسئولیت یا اقامه دعوای مسئولیت را تابع شرایط سخت تری بگرداند؛ شرطی که به سقوط یا محدود کردن هر حقی بیانجامد که طلبکار در صورت عدم اجرای قرارداد می‌داشت؛ شرطی که دلایل اثباتی آیین دادرسی را تابع شرایط سخت‌تری بگرداند؛ شرطی که به جای حذف یا تحدید مسئولیت، تعهد یا تکلیف مربوطه را حذف یا محدود کند.

این ماده در بند «دو» توافق طرفین بر ارجاع اختلاف حاضر یا آینده به داوری را از قلمروی شروط عدم مسئولیت خارج می‌کند. بدون آن که بخواهیم یا بتوانیم یکایک این شروط را برشماریم، به ذکر مصادیقی از آن‌ها بسنده می‌کنیم.
بند اول: شروط عدم مسئولیت مصطلح
شرط، ممکن است یکی از طرفین را از مسئولیت ناشی از عدم اجرا یا تأخیر در اجرای تعهد به طور کامل معاف کند؛ ممکن است مدیون شرط کند که در صورت عدم انجام تعهدات معینی، مسئول نباشد. از سوی دیگر شرط، ممکن است ایجاد مسئولیت را محدود به ارتکاب تقصیر یا درجه خاصی از تقصیر (تقصیر عمدی وسنگین) از ناحیه مدیون کند. در صورت اول (محدودیت ایجاد مسئولیت به فرض ارتکاب تقصیر)، چنانکه دیدیم، شرط در حقیقت یک تعهد به نتیجه را به یک تعهد به وسیله کاهش داده است.
بند دوم: شروط مربوط به قوه قاهره
الف) تعریف وسیع قوه قاهره
شرط کاهش مسئولیت ممکن است قوه قاهره را به نحو وسیعی تعریف کند؛ مثلاً غیر قابل پیش‌بینی بودن را از شرایط قوه قاهره حذف کند. اینگونه وقوع حادثه خارجی غیر قابل دفعی که منتظره بوده است، مدیون را از مسئولیت رها می‌کند. به زبان دیگر کافی است مدیون، خارجی بودن حادثه و غیر قابل دفع بودن آن را برای رهایی از شرایط مسئولیت ثابت کند. در فرضی که غیر قابل دفع بودن از شرایط قوه قاهره حذف می شود، اگر اجرای قرارداد به جهت وقوع یک حادثه خارجی غیر قابل پیش‌بینی، بی‌نهایت دشوار شود - بدون آن که ناممکن گردد - مدیون هم از اجرا و هم از مسئولیت در امان می‌ماند.

صفحات کتاب :

335

کنگره :

KMH۸۳۹‬

دیویی :

۳۴۶/۵۵۰۲‬

کتابشناسی ملی :

7417123

شابک :

978-622-229490-8

سال نشر :

1399