بخشی از یک سازمان یا ساختار که گستره‌ای از ورودی‌های خام و پردازش‌نشده را به یک خروجی با ارزش افزوده معین به‌عنوان خدمات با سطح کیفی مطلوب تبدیل می‌کند، عملیات می‌نامند و فرآیندی که در آن منابع مختلف مورد استفاده در ذیل ساختار عملیات سازمان و به شیوه‌ای کنترل‌شده بر مبنای سیاست‌های تدوینی آن سازمان به خدمات (با ارزش افزوده مشخص) تبدیل می‌کند، مدیریت می‌گویند و اگر همین تعاریف به مدیریت خدمات نیز گسترش یابد، مجموعه فعالیت‌های مدیریتی را مدیریت عملیات می‌نامند. به‌منظور درک گفتار بالا نیاز است تا سابقه فعالیت‌های انجام‌شده از مسیر سنتی مدیریت تولید تا رسیدن به مفاهیم جدید تحت عنوان مدیریت عملیات، گراف زیر را از نظر بگذرانیم و با گوشه‌ای از فعالیت‌ها و تلاش‌های انجام‌شده جهت ایجاد تغییرات ژرف در گذر از مدیریت سنتی به شیوه‌های نوین مدیریت و مدیریت عملیات و تاریخچه این دگرگونی آشنا شویم.

یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی و توسعه یک کشور عملیات و مدیریت تولید است که سابقه‌ای بیش از دو قرن دارد. گذر از دیدگاه سنتی تولید در قرن هیجدهم هنگامی آغاز شد که آدام اسمیت مزایای اقتصادی تخصصی‌شدن کار را تشخیص داد، او تقسیم مشاغل تخصصی به کارهای جانبی و کوچک‌تر را پیشنهاد داد و لزوم توجه به تخصص و مهارت بالای کارگران بسیار ماهر را از مزایای تولید با دیدگاه سنتی می‌دانست. اف دبلیو تیلور در اوایل قرن بیستم با تکیه بر نظریه‌های اسمیت مدیریت علمی را توسعه داد و از آن زمان تا سال 1930 بسیاری از تکنیک‌ها بر دیدگاه سنتی غالب شد و بخشی از تاریخچه مدیریت نوین تولید تا نهادینه‌شدن مدیریت عملیات، در جدول ذیل ارائه گردیده است. مع‌الوصف با صنعتی‌شدن کشورها و به‌نوعی آغاز مدرنیته لزوم تغییر نگرش و تغییر کامل دیدگاه‌های تولیدمحور احساس می‌شد. به همین جهت مدیریت تولید از دهه 1930 تا 1950 به اصطلاح رایج در صنایع، شرکت‌ها و ساختار سازمان‌ها تبدیل گردید. با شناخته‌شدن بیشتر آثار شیوه‌های جدید، اف دبلیو تیلور و مجموعه مدیران نوظهور تکنیک‌هایی را توسعه دادند که بر کارایی اقتصادی در تولید متمرکز بود. کارگران برای حذف تلاش‌های غیرمولد و دستیابی به کارایی بیشتر با جزئیات بسیار مورد مطالعه قرار گرفتند. در همان زمان بود که روانشناسان، جامعه‌شناسان و سایر دانشمندان علوم اجتماعی شروع به مطالعه افراد، روابط و رفتار انسان در محیط کار نمودند و علاوه بر آن، اقتصاددانان، ریاضیدانان و جامعه‌شناسان، رویکردهای تحلیلی جدیدتر و پیچیده‌تری ارائه کردند که با آغاز دهه 1970 دو تغییر متمایز در دیدگاه اجتماعی پدیدار شد. بارزترین آن‌ها، در نام جدید مدیریت عملیات منعکس می‌گردید که سرآغاز تغییر در بخش‌های خدماتی و تولیدی اقتصاد بود و با برجسته‌ترشدن بخش خدمات، تغییر از «تولید» به «عملیات» بر گسترش تفکرها به سازمان‌های خدماتی تأکید می‌کرد. دومین تغییر؛ آغاز تأکید بر واکاوی داده‌ها و نه صرفاً تحلیل در شیوه‌های مدیریتی بود.

صفحات کتاب :

183

کنگره :

TS۱۵۵

دیویی :

۶۵۸/۵

کتابشناسی ملی :

9141452

شابک :

9786222929565

سال نشر :

1401