تاریخ یکصد سالهی نبرد کتابی تاریخی نیست بلکه کتابی دربارهی انسان است، و مجموعهای از جستارهای مختلف میباشد که زوایایی کمتر بیان شده از وجود و کنشهای انسان را بهواسطهی فضا و شخصیتهایی که معرفی میکند بیان مینماید. سیر روایی کتاب با بازگشت راوی به روستای زادگاهاش آغاز میشود.
تاریخ در این کتاب نقشی غیر از آن معنای متعارفی که ما از این مفهوم درک میکنیم دارد، نیروییست که از تجربه و خاطره میآید تا خاستگاهی درونیتر برای آن (تاریخ) به دست دهد، البته نه به عنوان یک کتاب تاریخی، بلکه بیشتر روی ایدههای پراکندهای متمرکز شده که میتوانند تصویری کلی در ارتباط با انسان به دست دهند. حتی بیش از این باید گفت، روی مواردی تاکید شده که عمدتاً با زندگی جمعی گره خورده اما تاثیرات، نمودها، و به نوعی حالتهای مختلف آن در فضاهایی فردی به نمایش درآمده است و بیان میشود.
عمدهی بار کتاب روی شخصیتهایی ست که معرفی میشوند، یک دوست، یک شخصیت روستایی، و از این قیبل، تا چند برش کوتاه از چهرههای برجستهی ادبیات و فلسفه، و البته خود راوی که به دفعات حضورش احساس میشود، و در این میان با توصیفهایی چندوجهی چه به صورت شعر منثور و چه به صورت قطعات دیگری که در بیشتر موارد نقش تکمیل یا تشریح کننده ای دارند، و با کمی اغماض ذیل مفهوم جستار جای می گیرند، روایت پیش میرود.