کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

کتاب امین زبان و ادب پارسی، مجموعه ای از سخنان و رهنمودهای رهبر معظّم انقلاب اسلامی در باره ی حفظ و گسترش زبان فارسی است؛ و مخصوصاً از آن جهت که میتواند توجّه جوانان مؤمن و انقلابی را به جایگاه رفیع این زبان جلب کند و دلبستگی به زبان و ادب فارسی را در آنان فزون تر سازد، سودمند است.

• معرفی کتاب امین زبان و ادبیات پارسی
• خلاصه کتاب امین زبان و ادبیات پارسی
• برشی از متن کتاب امین زبان و ادبیات پارسی
• خرید کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

معرفی کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

از هرات تا بغداد، از چین تا قسطنطنیه، از خلیج فارس تا آمودریا، زبانی در طول تاریخ بین مردم و شاعران و ادیبان و دانشمندان رواج داشته که امروزه نیز زبان رسمی کشور ما، فارسی است.

اما با گذشت سالها و پدید آمدن جنگ‌ها و جدایی‌ها و نفوذهای سیاسی و فرهنگی، زبان و ادبیات فارسی دچار خدشه‌های بیگانه‌ای شده‌است که مقام معظم رهبری با ها راهکار های علمی و عملی ترمیم و بازیابی آن را فرموده‌اند.

 دکتر محمدحسن مقیسه در این کتاب، آن شیوه‌های مهم را جمع آوری و بازنویسی کرده است تا در هفت فصل، مسیر روشنی برای حفظ ابن میراث تمدنی آشکار شود و وظایف رسانه‌ها، نهادها و مشتاقان زبان و ادبیات فارسی برای پاسداشت آن به شکل کاربردی بیان گردد.

برای نوشتن این اثر، علاوه بر سخنرانی‌های رهبرمان، مقالات، نامه‌ها، رساله‌ها و... نیز مورد بررسی قرار گرفته است، برای همین در مقدمه کتاب«امین زبان و ادب پارسی» می‌خوانیم:

((امّا میتوانیم سخنرانی‌ها و خطبه‌های ایشان را با بسیاری از سخنرانان مذهبی و حتّی روشنفکران دیگر مقایسه کنیم. اگر کسی بخواهد صحبتهای ایشان را از طرز محاوره‌ای و گفتاری به سبک رسمی و زبان معیار مبدّل کند، زحمت بسیار کمی خواهد داشت؛ یعنی فعل سر جای خودش است، جمله سالم است، عبارت رها نشده و این‌طور نیست که جمله با یک آهنگ و یک وجه فعلی شروع شود، امّا به آخر که میرسد، متناسب با مقدّمات نباشد.))

خلاصه کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

این کتاب، شامل دو مقدمه و هفت فصل در ارتباط با موضوع‌های زیر می‌باشد، که به کوشش محمدحسن مقیسه گردآوردی و به زینت طبع آراسته شده است.
1- فصل اول: زبان ملی و ادبیات
2- فصل دوم: زبان و ادبیات فارسی در رهگذر تاریخ، سیاهراه گذشته، گذرگاه اکنون و افق پیش‌رو
3- فصل سوم: بررسی حال و روز زبان فارسی از پنجره‌ی ویژگی‌ها و راهکارها، موانع، سستی‌ها و کوتاهی‌ها
4- فصل چهارم: وظایف رسانه‌ها، سازمانها و شیفتگان در پاسداشت زبان و ادبیات فارسی
5- فصل پنجم: آموزش و گسترش زبان و ادبیات فارسی در ایران و جهان
6- فصل ششم: زبان فارسی و ویرایش
7- فصل هفتم: دُرواژه‌ها

برشی از متن کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

چند نکته در خصوص این اثر ارزشمند از نگاه پژوهشگر کتاب:

آشکارا پیدا است که همنشینی «زبان» و «ادب» پارسی در کنار یکدیگر و نقش بستن این دو عنوان بر پیشانی کتابی واحد، به معنی پرداختن آن کتاب به همه‌ی شاخه‌های زبان و ادب فارسی نمیتواند بود؛ زیرا نه آن همه در یک مجلَّد بگنجد و نه این توانایی در نهاد هیچ مؤلّف است که به شرح جملگی آستین بالا زند. بنابراین، روزی که پردازش موضوع زبان فارسی را پیشنهاد دادم، گمان بر این نبود که ادب پارسی نیز بتواند پابه‌پای موضوع زبان فارسی به کاوش درآید، امّا این کمترین در میانه‌ی پژوهش بدین نتیجه رسید که اگر درخت زبان و ادب پارسی همان درخت کهن‌زیستِ هزارساله‌ای باشد که به بلندای عمرش شاخه و برگ از تنهاش بیرون زده، در این کتاب تنها به شاخسارانی پرداخته شود که بر شکوفه‌های زبان فارسی سایه گسترده‌اند؛ به بیانی دگر، پایه و مایه‌ی اصلی این دفتر، پرداخت و گرایش به زبان فارسی است، ولی به ناگزیر از ادبیّاتی که بر زبان فارسی نیز بسته آمده، سخن رفته است.
2. امینِ زبان و ادب پارسی، واگویه‌ی دلدادگی‌ها و دلمشغولی‌های رهبر دانشگرای انقلاب اسلامی است در خصوص موضوع زبان فارسی، که با آنکه مرتبت بلند و اوّل ایشان، مرجعیّت دینی و راهبری الهی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی است و بر همین بنیاد، حوزه‌ی کاری و تنوّع فعّالیّتهای حضرتشان رنگین‌کمانی از موضوعهای گوناگون و فراوانِ سیاسی، اجتماعی، نظامی، اقتصادی، تا روابط بین‌الملل، جهان اسلام و ... را در برمیگیرد و با آنکه میزان نشست و برخاستهای شخصیّتهای علمی و اداری، داخلی و خارجی، و حتّی مردم عادّی کوچه و بازار از کسبه تا کارگران و کشاورزان و دانشجویان و استادان حوزه و دانشگاه و نخبگان و فرهیختگان و روحانیان با ایشان در طول سال پُر شمار میباشد، و فراوانی مطالعه‌ی ایشان در مطالب گونه‌گون به فراوانی مشاغلی که به حیث رهبری باید بدانها بپردازند، شاید از شماره خارج باشد ـ با همه‌ی این احوال و با همه‌ی این کارها ـ توجّه ویژه‌ی آن بزرگ به موضوع زبان فارسی، کارکرد، ابعاد تأثیر و تأثّر آن، حوزه‌ی جغرافیایی و جایگاه شایسته‌ای که این زبان میتواند در تراز علمی و مناطق فارسی‌زبان دارا باشد و بسی موضوعها و مباحث ریز و درشت دیگرِ این حوزه، نشان از حسّاسیّت و نگاه ژرفنگر و داهیانه‌ی ایشان بر این موضوع دارد که برای زبان و ادب فارسی جایگاهی همسانِ جایگاه مباحث مهمِّ جاری جامعه قائل هستند و نگران پویه و رُویه و رَویّه‌ی آن.
3. این کتاب اوّلین جستار است که به بازتاب گوشه‌ای از دیدگاههای ادبی حضرت آیت‌اللّه‌العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه) اختصاص یافته است. ایشان جدای از آنکه خود تجربت کرده‌ی سرد و گرمِ تألیف و ترجمه‌هایی چند هستند، در نقد ادبی و تحلیل رمان و داستان و شعر(آزاد، نیمایی، کلاسیک) و نیز تاریخ ادبیّات و آثار و اشعار شاعران و نویسندگان، بویژه در شاخه‌های تازه‌روییده‌ی ادبی همچون ادبیّات انقلاب اسلامی و دفاع مقدّس، اشعار آئینی، شعرهای منقبتی در رسا و رثای اهل‌بیت(علیهم‌السّلام) و حتّی بررسی داستانهای ریز و درشت غربی و نویسندگانشان، مطالب خواندنی و نوِ فراوانی در لابه‌لای سخنانشان و یا در جلسه‌هایی مستقل بیان کرده‌اند، که امید است بهنگام به دست و دیده‌ی مشتاقان و جامعه‌ی ادبی رسانده شود و این مجلَّد، درِ باغ سبزی باشد بر روی آن گلستان رنگارنگ، تا در روزگارانی که به دوری و دیری نرسد، مشامِ جان دوستداران به شمیم آن عطرآگین گردد.
4. دُرواژه‌ها، که واپسین عنوان و آخرین مطلب این کتاب است، با هدفِ نشان دادن قدرت هنرِ گفتاری و نوشتاری رهبری فراهم آمده است. کلام ایشان، خاصّه در جلسه‌های رسمی چون نماز جمعه‌ها، دیدار با مسئولان کشـوری و لشـکری، سخنرانی در جـمع استادان و دانشـجویان و نظامیها، و نیز در چهره‌به‌چهره شدن با رؤسا و اندیشمندان دنیای اسلام و غرب و مهمانان خارجی، و دیدارهایی از این دست، به شیوایی و زیبایی و روانی آراسته است و به کمترین ویرایش محتاج، آن‌چنان‌که آقای دکتر حدّاد عادل در این خصوص گفته‌اند:
«به‌نظر بنده مهمترین عنصر و عمده‌ترین کاری که ایشان برای رونق ‌بخشیدن به زبان و ادبیّات فارسی کرده‌اند، همین سخنرانی‌های فراوانِ صحیح و فصیحی است که ایراد کرده‌اند و با این خطبه‌ها ارزش و اهمّیّت زبان را به‌طور طبیعی به عموم ملّت و بخصوص تحصیل‌کرده‌ها منتقل کرده‌اند. شاید کمتر کسی این تأثیر را ارزیابی کرده باشد. البتّه ما به گویندگان و سخنوران خود احترام میگذاریم، امّا میتوانیم سخنرانی‌ها و خطبه‌های ایشان را با بسیاری از سخنرانان مذهبی و حتّی روشنفکران دیگر مقایسه کنیم. اگر کسی بخواهد صحبتهای ایشان را از طرز محاوره‌ای و گفتاری به سبک رسمی و زبان معیار مبدّل کند، زحمت بسیار کمی خواهد داشت؛ یعنی فعل سر جای خودش است، جمله سالم است، عبارت رها نشده و این‌طور نیست که جمله با یک آهنگ و یک وجه فعلی شروع شود، امّا به آخر که میرسد، متناسب با مقدّمات نباشد.
سخن‌گفتن ایشان با آن آهنگ صیقل‌خورده و آیینه‌گون که مخصوصاً در دوران جوانی داشتند، بسیار اثرگذار بوده است. و الآن که گاهی تلویزیون سخنرانی‌های اوایل انقلاب ایشان را پخش میکند که مثلاً در نماز جمعه خطبه میخوانند یا دعا میکنند، مثل شیشه‌ی شفّاف و مثل آیینه‌ی درخشان است. لحنِ صیقلی و کلام فصیح، هنر والایی است و بر اینکه جوانهای تحصیل‌کرده‌ی ما بدانند و بیاموزند که چگونه باید حرف زد، بسیار مؤثّر است. در واقع رهبری به‌صورت طبیعی برای نسلی که با ایشان بوده و از وجودشان استفاده میکرده و به صحبتشان گوش می‌سپرده، معلّمِ سخنوری بوده‌اند.»
و امّا در «پیام»ها، قدرت هنر قلمشان شگفت‌انگیز و ساحرانه است. بدیهی است تأمّل و تدبّر، و البتّه دارا بودن پشتوانه‌ای عمیق از دانایی و ذوقی سرشار از احساس، پیامهای ایشان را پُر بار و خواندنی کرده، به‌گونه‌ای که رئیس فرهنگستان زبان فارسی در این‌باره گفته‌اند:
«مقالات و رسالات و نامه‌ها و پیامهای ایشان که بعد از انقلاب در جامعه منتشر شده نیز اهمّیّت دارد. ایشان با ظرافت، نکات مهمّی را با رعایت همه‌ی جهات و جوانب در قالب عبارتهای شُسته‌رُفته و پاکیزه در پیامهایشان میگنجانند؛ طوری که همه‌ی مردم آن را میفهمند؛ از یک پیرزن ساده‌ی روستایی تا استاد دانشگاه. فرض کنید ایشان درباره‌ی فوت کسی یک پیام تسلیت مینویسد. اگر در آن پیام دقّت کنید، می‌بینید چقدر از کلمه و کلام و قدرت زبان برای بیان اندیشه‌ی خود بخوبی استفاده میکنند.»
توجّه به آهنگ کلام، موسیقی جمله‌ها، هم‌آوایی واژه‌هایی که دوشادوش یکدیگر به هم‌آهنگی و هماهنگی پایاپای رسیده‌اند و چون نغمه‌ای جان‌فزا بر جان آدمی راحت و آرام و نرم فرود می‌آیند؛ تدبّر در رازواژه‌های تضاد که در جمله‌های مثبت و منفی، حروف و حرکات و واژه‌های مخالف، چه از نگاه معنا و چه از نگره‌ی آهنگ خود مینمایند، زیر نظر گرفتن آرایه‌های لفظی و معنایی چون سجعها و جناسها و مزدوجها؛ و نیز حذفهای به قرینه، تقدّمِ مسند بر مسندالیه یا برعکس، تشبیه‌های درخشان و همه‌کس‌فهم، جایگزینی فعلهای ماضی به جای مضارع یا به عکس، طرح جمله‌هایی که با پرسش‌های استفهام انکاری همراه است، استفاده از آیات و روایات و اشعار و ضرب‌المثل‌ها و تکیه‌کلام‌ها در چرخش کلمات و طول و عرض جمله‌ها و سرعت و شتابی که در خواندن به خواننده دست می‌دهد و این راز از گزینش واژگان تراش‌خورده و متناسب با متن و شیوایی جملات دانسته میگردد، و بسی نوآوری‌های ذوقی دیگر، که پُرشمارند و فقط با خوانش پیام‌های مکتوب بر جان و دل مینشینند، نشانگر گوشه‌ای از هنر نوشتاری آن مرد دانش‌گزین و فحلِ این روزگاران است و نیز انگیزه‌ی روشنِ گردآورنده‌ی این مجموعه، که نخواست کام خوانندگان کتاب و خواستاران آن عزیز را از شیرینی کلام و پیام رهبرِ آیینه‌به‌دستشان بی‌بهره گذارد.

خرید کتاب امین زبان و ادبیات پارسی

این کتاب را با تخفیف از فراکتاب تهیه کنید.