کتاب دوبیتیهای باباطاهر که ارائه دهنده آن گنجور می باشد، اشعار عاشقانهی این شاعر گرانقدر را در اختیار علاقهمندان و دوستداران شعر و ادبیات فارسی قرار میدهد.
باباطاهر عریان عارف و شاعر قرن پنجم هجری قمری و معاصر با طغرل شاه سلجوقی است. البته در باب حوادث زندگی و احوالات بابا طاهر اطلاعات مبسوطی در دست نیست. برخی تذکره نویسان وی را معاصر عینالقضات همدانی (یعنی حدود سال ۵۲۵ هجری قمری) و برخی وی را هم عهد خواجه نصیر (۶۷۲ هجری قمری) دانسته اند. از باباطاهر علاوه بر دوبیتی های معروف او، مجموعه کلمات قصاری نیز به زبان عربی به نام “اشارات” به جای مانده است. از اشعار باباطاهر مجموعهٔ موثقی در دست نیست، به همین جهت نمیتوان در صحت انتساب تمام اشعاری که به او نسبت میدهند به یقین حکمی کرد.
باباطاهر همدانی، پیری وارسته و درویشی فروتن بود. نام اصلی او طاهر است اما به دلیل سیر کامل در طریقت، زهد و عشق به حقیقت و شیداییاش به او لقب باباطاهر داده بودند. به علاوه به وی باباطاهر عریان نیز می گفتند که دلیل آن هم بی توجهی به علایق دنیوی و زهد اوست.
این شاعر و دوبیتیسرای بزرگ، عشق به معبود را با خلوت دل در هم آمیخته و در کنج عزلت و به دور از هر گونه های و هوی این جهان فانی، دل به حقیقت بسته بود. زادروز او به طور مشخصی در دسترس نیست اما وی در اواخر قرن چهارم و اواسط قرن پنجم هجری قمری و معاصر طغرل بیگ سلجوقی دیده به جهان گشوده است.
این عالم و عارف ربانی، مافوق تصورات مادی و همچنین قیل و قالهای عادی سیر میکرد و در فراسوی این زمین بود. باباطاهر بیشتر عمر خود را در سفر سپری مینمود و همواره به دنبال کسب کمالات بود.
شهرت او باباطاهر بوده است. کلمه بابا در ابتدای نامش عنوان طریقتی او محسوب میشود و در زبان فارسی به معنی ریش سفید، پدر و بزرگ است. در زبان لری به باباطاهر باوطاهر میگویند؛ باو، بو و باوه در زبان لری نیز به همان معنی پدر است.
هر که دردی نداره مرده اولی
دل بی درد عشق افسرده اولی
سحر بلبل زنه آدا به گلبن
که هرکه عشق نداره مرده اولی
بمیرم تا ته چشم تو نوبینی
شرار آه پر آذر نوبینی
چنان از آتش عشقت بسوزم
که از مو رنگ خاکستر نوبینی
گرم رانی ورم خوانی ته ذانی
ورم آخر بسوزانی ته ذان
بعضی از اشعار باباطاهر بیشتر از دیگر اشعار او مورد توجه قرار گرفته اند مثل:
زدست دیده و دل هر دو فریاد
که هر چه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز فولاد
هر آنکس عاشق است از جان نترسد
یقین از بند و از زندان نترسد
دل عاشق بود گرگ گرسنه
که گرگ از هی هی چوپان نترسد
عزیزا کاسهٔ چشمم سرایت
میان هردو چشمم جای پایت
از آن ترسم که غافل پا نهی تو
نشیند خار مژگانم بپایت
باباطاهر در شهر قدیمی همدان زندگی خود را به گمنامی سپری کرد و در همان شهر وفات یافت. اینک آرامگاه زیبای اودر همدان زیارتگاه عاشقان شعر و ادبیات و هنر دوستان است. آنچه از گذشتگان به ما رسیده است، یادکردی از زیست عارفانه و خوی درویشی اوست.
از خاندان، تحصیلات و زندگی باباطاهر اطلاعات صحیحی در دسترس نیست، اما بنا به نوشته راوندی در راحةالصدور، باباطاهر در سال ۴۴۷ هجری با طغرل سلجوقی دیدار کرده و مورد احترام وی نیز قرار گرفتهاست.
یک غزل مربوط به باباطاهر بلندترین شعر از باباطاهر می باشد:
دلا در عشق تو صد دفترستُم
که صد دفتر ز کَونین از برستُم
منم آن بلبل گل ناشکفته
که آذر در ته خاکسترستُم
دلم سوجه ز غصّه ور بریجه
جفای دوست را خواهانترستُم
مو آن عودم میان آتشستان
که این نُه آسمان را مجمرستُم
شد از نیل غم و ماتم دلُم خون
به چهره خوشتر از نیلوفرستُم
در این آلاله در کویش چو گلخن
به داغ دل چو سوزان اخگرستُم
نه زورستُم که با دشمن ستیزُم
نه بهر دوستان سیم و زرستُم
ز دوران گرچه پر بی جام عیشم
ولی بیدوست خونین ساغرستُم
چَرَم دایم در این مرز و در این کشت
که مرغ خوگر باغ و برستُم
منم طاهر که از عشق نکویان
دلی لبریز خون اندر برستُم
دلم بی وصل ته شادی مبیناد
ز درد و محنت آزادی مبیناد
خراب آباد دل بی مقدم تو
دلا پوشم ز عشقت جامهٔ نیل
نهم داغ غمت چون لاله بر دیل
دم از مهرت زنم همچون دم صبح
وز آن دم تا دم صور سرافیل
این مجموعه تک بیتی ها و دو بیتی های با موضوعاتی همچون عشق، دلتنگی یار و زندگی هستند و بسیار دلنشین و زیبا هستند.
به صحرا بنگرم صحرا ته وینم
به دریا بنگرم دریا ته وینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت
نشان روی زیبای ته وینم
نه منصورم نه دارت آرزومه
خـــریوی کــم دیارت آرزومه
خــمار و دردَ بارم ئه خریوی
مـه گه چـیم خـمارت آرزومه
دوبیتی های طنز باباطاهر
ببندم شال و میپوشم قدک را
بنازم گردش چرخ و فلک را
بگردم آب دریاها سراسر
بشویم هر دو دست بی نمک را
برخی معتقدند ترانهها یا دو بیتیهای باباطاهر در بحر هزج مسدس محذوف سروده شدهاست. البته اطلاق عنوان فهلویات بر این نوع دوبیتیها احتمالاً نشان میدهد که آنها در زبان پهلوی و مربوط به گویش ایران میانه آن باشد.
دو قطعه و چند غزل و مجموعه کلمات قصار به زبان عربی از آثار دیگر اوست. کتاب سرانجام شامل دو بخش عقاید عرفاً و صوفی و الفتوحات الربانی فی اشارات الهمدانی است. تعداد دوبیتیهای وی تا ۳۵۴ دوبیتی برشمردهاند. صرف نظر از مطالب فوق، به عقیده بسیاری از محققان اشعار بابا طاهر به گویش لری سروده شدهاند، که با توجه به لر تبار بودن بابا طاهر میتوان نتیجه گرفت عقیده این دسته از محققان نسبت به نظریههای دیگر مستدل تر و صحیح تر است.
دانلود کتاب شعر باباطاهر pdf، به صورت رایگان در فراکتاب موجود است. pdf کتاب دوبیتی های باباطاهر را پس از دانلود می توانید در کتابخوان فراکتاب مطالعه کنید.
مشخصات کتاب دوبیتی های باباطاهر در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | گنجور |
نویسنده: | باباطاهر |
تعداد صفحه: | 367 |
موضوع: | شعر و دیوان |
قالب: | pdf رایگان |
نظر دیگران //= $contentName ?>
سلام لطفا برای این کتاب بابا طاهر فایل صوتی هم قرار دهید با تشکر ...