کتاب آدام اسمیت و ثروت ملل (چاپی و pdf)

معرفی کتاب آدام اسمیت و ثروت ملل

آدام اسمیت و ثروت ملل کتابی از محمدعلی همایون کاتوزیان است که انتشارات امیرکبیر آن را به چاپ رسانده است. کاتوزیان در‌ این اثر پس از ارائۀ پیشگفتار به بررسی زندگی اسمیت، محیط اجتماعی و معنوی او پرداخته و پس از اشاره‌ای به احساسات اخلاقی، به "ثروت ملل" اشاره می‌کند. در ادامه او برگزیده‌ای از "ثروت ملل" را در قالب هفت فصل به مخاطب عرضه می‌دارد که هر فصل به مبحث مهمی‌ در حوزۀ اقتصادی پرداخته است.

از ویژگی‌های مثبتی که می‌توان در عملکرد نویسنده به آن توجه کرد، دقت ژرف و عمیقی است که وی در بستری تاریخی و سیاسی، تئوری‌های اقتصادی مطرح شده داشته است. وی به جای نگاه به مدل‌های اقتصادی به عنوان توصیف‌کنندگان عینی رفتار بشر، تلاش کرده تا کارکرد ‌این نظریات را تنها در چهارچوب زمانی و مکانی خاص بررسی کند.

فصل نخست از کتاب آدام اسمیت و ثروت ملل به مسئلۀ تقسیم کار اشاره کرده و سپس در فصل دوم بحث پول، ارزش و قیمت تحت بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم توزیع درآمد اعم از مزد آن‌ها، سود و بهرۀ مالکانه تجزیه و تحلیل شده است و در فصل چهارم مسئلۀ تراکم سرمایه و توسعۀ اقتصادی موشکافی شده است. آنچه کاتوزیان به گزینش از کتاب آدام اسمیت و ثروت ملل در فصل پنجم زیر ذره‌بین برده، ظهور نظام فئودالی و دگرگونی آن به نظام سرمایه‌داری است و پس از بررسی اندیشه‌ها و نظام‌های متنوع اقتصاد سیاسی در فصل ششم، سرانجام در فصل هفتم که فصل انتهایی‌ کتاب است، به نقش دولت پرداخته است.

برشی از کتاب آدام اسمیت و ثروت ملل

گفتن این‌که افکار آدام اسمیت در یک خلاء اجتماعی و فکری عرضه نگردید مبتذل است. آنچه اهمیت دارد این است که ما بدانیم کدام ویژگی‌های قرن هجدهم و یکی دو قرن پیش از آن بیشتر مشوق ظهور اندیشه‌هایی نو در نظام اقتصادی سیاسی بوده است.

نظام کشاورزی (و سیاسی) انگلستان در قرن هجدهم فئودالی نبود. در واقع این نظام در انگلستان حتی زودتر از کشورهای اروپایی دیگر دچار تزلزل و انحطاط گردید. در علل این واقعیت گفتگو زیاد است و از آن جمله طاعون قرن چهاردهم – که منحصر به انگلستان نبود و در همه جا بر اثر تقلیل جمعیت و کم شدن نیروی کار کشور، نظام بندگی را تکان داد -، گسترش کشتیرانی و در نتیجه تجارت بین‌المللی، کشف آمریکا، اصلاح مذهبی، جنگ‌های داخلی انگلستان، معروف به «جنگ گل سرخ»- که موجب تضعیف نیروی فئودالی کشور گردید- و عوامل دیگری را که از سویی سبب تقویت استبداد نوپای غربی، و از سوی دیگر سبب گسترش شهرها و تجارت شده است، نام برده‌اند.