کتاب اصلاح مجرمان در سیاست جنایی اسلام نوشته محمدعلی حاجی ده آبادی منتشر شده توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی می باشد.
اصلاح مجرمان در نگرش اسلامی اهمیت ویژای دارد؛ به گونهای که خداوند متعال در قرآن از آن به عنوان احیا» یعنی زنده کردن یاد میکند. احیا همانگونه که متوجه شخص مجرم است، متوجه همه آحاد اجتماع انسانی نیز میباشد؛ همچنان که در نقطه مقابل جرم نیز تعرض به انسانهاست. بنابراین اصلاح مجرم یعنی بخشیدن روح و حیاتی مجدد به او و زنده کردن جامعه انسانی.
روشن است که دلالتها و اقتضائات این نگرش تا چه حد متفاوت از نگرشهای بشری به اصلاح مجرمان است که آن را تا حد بازسازگاری اجتماعی جرم فرو میکاهد و این موضوع جز به سبب تفاوت اساسی در مبنای دو نگرش یاد شده نیست. پذیرش این جایگاه برای اصلاح مجرمان، در راستای حق بر اصلاح و تعلیم و تربیت انسانها در اسلام است که خود ناشی از ارزشمندی اصلاح و تربیت انسان و استعدادهای خدادادی و جایگاه والای او میان مخلوقات و پذیرش کرامت اکتسابی ارزشی برای او، در عین برخورداری از نفسی وسوسهانگیز اما قابل اصلاح است.
در حقیقت معنای موسّع بازپروری، شامل آن چیزی میشود که برخی جرمشناسان از آن به «پرورش» تعبیر میکنند. پرورش متضمن این واقعیت است که بسیاری از مجرمان در محیطی جرمزا و بدون دستیابی به احساسات اخلاقی یا امکانات تحصیلی و شغلی رشد میکنند و به همین دلیل توانایی آن را ندارند که زندگی مستقل و فارغ از بزهکاری را برای خود فراهم آورند.
برای این گروه از بزهکاران، «پرورش» دقیقا به معنای نیاز به بهرهمندی از طیف گستردهای از مهارتهای اساسی برای نخستینبار است. به بیان دیگر تفاوت معنای پرورش با بازپروری، به مفهوم مضّیق آن در این است که موضوع بازپروری شامل آن دسته از بزهکارانی میشود که پیش از ورود به عرصه بزهکاری، از تواناییها و مهارتهای اساسی برخوردار بودهاند. هدف از برنامههای اصلاحی و درمانی برای این دسته، بازگردان و حفظ آنها در جایگاه و موقعیت اجتماعی قبلی است، ولی موضوع پرورش کسانیاند که پیش از این از هرگونه توانایی و مهارتی بیبهره بودهاند و نیازمند تغییر اساسیاند.