کتاب نظریه دولت دینی نوشته علی اکبر نوایی است که توسط انتشارات دفتر نشر معارف منتشر شده است. آقای علی اکبر نوایی، تلاش دارد تا در کتاب نظریه دولت دینی به بررسی نظریه دولت دینی و فقه حکومتی در نظام سیاسی بپردازد. این کتاب از یک پیشگفتار و 9 فصل تشکیل شده است؛ فقه، چالش‌ها و بایستگی‌ها، در مسیر فقه حکومتی، فقه جواهری نماد فقه حکومتی، زمینه‌شناسی دولت در فقه اسلامی، نظام‌سازی شریعت و فقه، بنیادهای دولت اسلامی، صلاحیت حاکم اسلامی، اقتدار حاکمیت دینی و اختیارات حکومت و حاکم اسلامی، فصول این کتاب را تشکیل می دهند.

مؤلف در فصل اول، به بحث «فقه چالش ها و بایستگی ها» می پردازد؛ مؤلف در ابتدای فصل با اشاره به جامعیت و کاملیت شریعت در برآورده ساختن نیاز بشر، می‎گوید نمی‌تواند شریعت را در میدانی بسته مورد کاوش قرار داد و باید شریعت را به حد فهم این زمان تحول داد.

سپس کاربرد فقه در قرآن و تنزیل مفهومی کلمه فقه مورد بحث قرار می دهد و معتقد است سلیقه ها و نظرات شخصی، شرایط اجتماعی فقیه، جمود بر ظواهر متن، پیش فهم ها و موضع گیری و موضع گیری قبلی در برابر نصوص، احتیاط های افراطی از جمله ریشه های تفاوت در فهم می باشد. وی همچنین می‌گوید فقه رایج و موجود کنونی، فقهی عام و همه جانبه نیست، چرا که فقه موجود بازمانده ای از دوران محدودیت شیعه است و ویژگی هایی همچون شخصی بودن و غیرناظر بودن نسبت به حکومت، ناظر نبودن به مسائل زمان، ناظر نبودن به اصل دعوت و عدم کارآمدی در فقه از جمله دلائل آن می باشد؛ لذا لزوم تحولات بنیادی و همه جانبه در فقه احساس می شود که منطبق بر زمان، حکومت، نیازها و مبتنی بر اصل دعوت باشد.

گزیده کتاب نظریه دولت دینی

فقه, دارای متعلقی به نام دین یا شریعت است که در آن کلیت آنچه که بشریت به آن نیاز داشته، انعکاس یافته است. «کتاب و سنت» مجموعه‌ای منسجم و همگن و کامل است. این مجموعه قادر است به نیازها و پرسش‌های بشری پاسخ هایی روشن و تکامل‌بخش ارائه دهد. با این دو منبع نقل گرانبها تمام تشنگی های بشر از بین رفته وراه کمال هموار می‌گردد و سیستم نظام اجتماعی به طور مطلوبی تنظیم می‌گردد.

مداخلاتی که « کتاب و سنت» در بخش های مختلف زندگی بشر همچون روابط حقوقی، خانوادگی، سیاسی، قضایی، اقتصادی ... نموده» گرانبارترین سخنها را بیان داشته است. «نگاهی اجمالی به احکام و قوانین اسلام و بسط آن ها در همه شئون جامعه، اعم از احکام عبادی و قوانین اقتصادی, حقوقی, اجتماعی و سیاسی ما را از این واقعیت آگاه می‌سازد که این آیین آسمانی تنها در احکام عبادی و دستورات اخلاقی خلاصه نمی‌شود. گر چه امروزه بسیاری از جوانان مسلمان و حتی بزرگان آن ها بر این باور نادرست هستند اما این عقیده غلط از تبلیغات زهرآگین گسترده و مستمر بیگانگان و مزدوران آن ها در طول تاریخ» در میان مسلمانان ناشی شده است. حال آنکه ابعاد سیاسی و اجتماعی مربوط به اصلاح زندگی دنیوی. نه تنها در احکام حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلام ملحوظ است. بلکه حتی احکام عبادی اسلام، که همانا وظایف خاص بندگان خدا در قبال پروردگارشان است نیز عاری از سیاست نیست.» آن ها بر این باور نادرست هستند.

سال نشر :

1381

صفحات کتاب :

384

کتابشناسی ملی :

82-4757