کتاب حقیقت حج نوشته علی صفایی حائری میباشد و انتشارات لیله القدر آن را به چاپ رسانده است. تحلیلی از مناسک حج در مورد حج، هر کس با زاویه دیدی که داشته، سخن ها و مطالبی گفته، چرا که دست خالی برنگشته و هر کس از این دیدار بهره ای نصیبش شده.
این سفرنامه ها را ببینید، هر کس با یک دیدی به حج نگاه می کند. یکی به بعد اجتماعی آن نظر دارد و دیگری به معارف حج یا احوال حجاج یا به وضعیت جغرافیایی و شرایط آن جا و یا به نوع رابطه مردم با یکدیگر.
آن چه این کتاب درصدد بیان آن است، گزیده های خلاصه و کوتاهی است که با تامل در روایات و آیات و با تامل انسان در خودش و در مواقف و معارف و مشاعر و تامل در مورد حجه الاسلام و حقیقت حج و پیوند کلمه حج با اسلام، به دست آمده. این نوشته، مختصری از حج و حقیقت آن به ضمیمه بحث ذبح که از مجموعه ای از نوارها و نوشته های مرحوم استاد، تهیه گردیده است.
حجه الاسلام
آنچه اکنون در صدد بیان آن هستم گزیده های خلاصه و کوتاه است که با تأمّل در روایات و آیات و با تأمل انسان در خودش و در مواقف و معارف و مشاعر جای بسط و گسترش آن هست و آن بیان در مورد حجه الاسلام و حقیقت حج و پیوند کلمه ی حج با اسلام است- حجه الاسلام-.
در روایت است که زراره می گوید به امام صادق (ع) عرض کردم: «جانم به فدایت! چهل سال است من احکام و مسائل حج را از شما پرسش می کنم و شما پاسخ می دهید و هنوز احکام آن تمام نشده است؟!» حضرت پاسخ فرمودند: «ای زراره! خانه ای که دو هزار سال قبل از آدم زیارت می شده، می خواهی تمام مسائلش را فراگیری؟! این روایت نشان می دهد که حقایق، احکام، آداب و آثار حج بیش از چیزی است که زبان حال ما باشد و زبان ما بتواند گویای آن و گوش هایمان بتواند شنوای آن باشد. و چه رزق هایی که خیلی هایش را نمی شود ابراز کرد؛ که خود گفت و گو چه بسا آن ها را باطل می کند.