کتاب حق الناس pdf

تحقیق و پژوهش پیرامون موضوع «حقّ النّاس»، از دیرباز، بین دانشمندان رشته های مختلف علوم انسانی، متداول بوده است. در دوران معاصر نیز، اندیشمندان، با گرایش های گوناگون دینی، مذهبی و فکری، پژوهش در این زمینه را رها نکرده اند. به ویژه حقوق دانان، با بهره گیری از قوانین رایج و مبانی علم حقوق، اقسام حقوق مردم را از منابع آن استخراج و منتشر ساخته اند.

در این میان، می توان گفت که: دین مبین و انسان ساز اسلام، در زمینۀ تبیین حقوق انسان، در بین همۀ ادیان و مذاهب پیشتاز بوده و در این خصوص، سخنان مهم و برجسته ای برای ارائه دارد.

در واقع، حقّ النّاس، در معارف الهی و در آموزه های قرآن و عترت، جایگاه بسیار با اهمیّتی دارد و به آن توجه خاصّی شده است.

محور اساسی و اصلی مباحث کتاب پیش رو، آیات نورانی قرآن کریم و روایات شریف اهل بیت(ع) است که به عنوان دو منبع بدون جایگزین، برای تحقیق در زمینۀ «حقوق انسان»، مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.

در این نوشتار، علاوه بر تمسّک به حدود یکصد و پنجاه آیه از قرآن شریف، دست کم چهارصد و سی مرتبه، به سخنان نورانی و روایات ارزشمند معصومین(ع)، با محوریّت «حقّ النّاس»، استشهاد شده است. به یقین، آیات و روایت استفاده شده در این کتاب، تنها بُرشی از جایگاه برجسته و والای حقّ النّاس در تعالیم ثقلین است و نمی تواند مبیّن و آشکار کنندۀ تمام آن جایگاه عظیم باشد.

کتاب حق الناس، حاصل دروس اخلاق فقیه اخلاقی، آیت الله العظمی مظاهری«مدّظلّه العالی» در سال 1389 شمسی است. متن آن درس گفتارها، پس از تنظیم و تحقیق، به شکل حاضر، در شش فصل، تدوین گردیده است.

در فصل اوّل کتاب، «حقوق» از نظر اسلام، به سه قسمِ «حقوق نفس»، «حقوق خالق هستی» و «حقوق مخلوقات» منقسم شده و حقوق مخلوقات، در سه عنوانِ «حقّ طبیعت و محیط زیست»، « حقّ حیوانات» و «حقّ مردم»، تبیین گردیده است.

فصل دوّم، عهده دار تبیین جایگاه حقّ النّاس در تعالیم قرآن و عترت است. در این راستا، عواقب اخروی و دنیوی تضییع حقوق مردم، بیان شده و برخی از جلوه های اهتمام معصومین(ع) و نیز عالمان دینی به رعایت حقّ النّاس، حکایت شده است.

در فصل سوّم، تقسیم بندی های حقوق مردم، به اعتبارهای مختلف بیان گردیده است. از جملۀ آن تقسیمات، تقسیم به اعتبار ارتباطات انسانی، سن و جنس، دین و مذهب، تعلیم و تعلّم، جایگاه اجتماعی افراد و و نیز به اعتبار مقولۀ سیاست، می باشد.

فصل چهارم، در برگیرندۀ مراتب حقّ النّاس است که در قالب چهار مرتبۀ «حقّ تکریم و خوش رفتاری»، «حقّ خدمت و یاری»، «حقّ دفاع و نجات» و «حقّ منع ظلم و آزار»، از منظر دیگری، به معرّفی حقوق مردم می پردازد. در ادامۀ فصل چهارم، مسألۀ «سوء استفاده از حق» نیز به صورت مختصر، طرح و بررسی شده است.

فصل پنجم کتاب، به بیان تفصیلی و مشروح یکی از مهم ترین اقسام حقّ النّاس، با عناوین «حقّ النّاس مالی»، «حقّ النّاس آبرویی» و «حقّ النّاس فرهنگی» اختصاص دارد؛ و در آن، به ذکر و شرح مصادیقی از انواع حقّ النّاس یا انواع ظلم، به حقوق مردم پرداخته شده است.

در فصل ششم، راهکارهای توبه از «حقّ الله» و «حقّ النّاس» بیان شده و نیز روش جبران تضییع حقوق، نشان داده شده است.