کتاب امام علی (ع) و خوارج نوشته سیدجعفر مرتضی عاملی با ترجمه محمد سپهری توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.
خوارج گروهی از نیروهای سپاه عراق بودند که در قرن نخست هجری و دقیقا در جنگ صفین و داستان رسوای حکمیت پا به عرصه تحولات سیاسی مذهبی گذاشتند و با اتخاذ مواضع احمقانه و انجام اقدامات سراسر خشونت، مسیر تاریخ اسلام را عوض کردند.
کتاب امام علی (ع) و خوارج، با استناد به دیدگاههای امام علی (ع)، زمینههای پیدایش خوارج را بررسی کرده است. ضمن این که وضعیت روحی و روانی، و پایگاه قبیلهای خوارج را بررسی میکند، به سیاستهای راهبردی و اهداف عالی امام، و تلاشهای بیدریغ او برای آگاهیبخشی و هدایت این قوم به راه راست، و نشان دادن فهم غلط آنان از شرایط روز نیز در نظر دارد، و سیاستهای انحرافی طاغوت شام را که در مناظرهها و احتجاجهای امام و یارانش با سران خوارج آشکار شد، به شیوهای منطقی و مستدل نقد و ارزیابی میکند.
عملکرد و مواضعی که خوارج پیش از نهروان در قبال مسلمانان و کفار اهل کتاب داشتند، از جمله بخشهای خواندنی و عبرتآموز پژوهش حاضر است که خواننده را با عمق نفهمی و کجاندیشی این قوم منحرف آشنا میکند.
خوارج و سبائیه
شاید شگفتترین سخنی که شنیده و خواندهایم، پندار همین خاورشناس غربی است که خیال میکند لااقل میان رهبران خوارج و فرقه سبائیه، رابطهای عقیدتی و تاریخی وجود دارد. زیرا این رهبران با عثمان مخالف بودند، و همگی در قتل او مسئولیت مشترک دارند. صابر طعیمه در رد این پندار، به اقرار خود ولهوزن استناد کرده است که خوارج، شیعه را سرزنش کرده، آنان را به سبانیگری توصیف میکردند. او سپس بیان کرده است که خوارج رویشی اسلامی بودند و ارتباط دادن آنان به عبداللهبن سبأ با این هدف است که به قضاوت تاریخ، خوارج بذر فاسدی بودند که این یهودی در سرزمین اسلام کاشت. یاد آور میشویم که این خیالپرداز علم فروش، توضیح نمیدهد سبائیه و خوارج در کدام مواضع عقیدتی و تاریخی به هم میرسند و آیا خوارج در عصر عثمان ظهور کردند یا در عهد امام علی (ع)؟!.. .