کتاب ۷۷ کلید در دفاع از متهم و محکوم، اثر شراره میزانی؛ انگیزهی اساسی در تحریر این نوشتار را اطلاعرسانی نسبتبه اهم حقوق متهم و محکوم جهت استفاده عموم افراد بوده است و سعی در تفکیک حقوق متهم و محکوم از حقوق سایر اشخاص دخیل در امر کیفری و جداسازی و گردآوری آنها از میان قوانین عمومی شده است که البته به دلیل همین خصوصیت تفکیک حقوق متهم، برای حقوقدانان نیز خالی از فایده نیست.
نظر به اینکه در قوانین اخیر مجازاتهای تعزیری درجهبندی شده است، اطلاع از نحوهی درجهبندی مجازاتها در مطالعهی این نوشتار ضروری است. هر فردی ممکن است در مظان اتهام قرار گیرد.
در بسیاری از مواقع شخص بیگناه است و گاهی ممکن است به علت شکایت بدون پشتوانه متهم و خانوادهی او شرایط بسیار ناگواری را تجربه کنند، چنانچه متهم گناهکار باشد، باز هم میبایست قانون درمورد وی رعایت شود تا با استثمار وی راه برای تضییع نابجای انسانها فراهم نگردد و شرف و آبروی افراد مصون از تعرض باقی بماند.
کلید چهارم
- تحت نظر داشتن متهم بیش از 24 ساعت بدون دستور قضایی و آغاز نکردن تحقیقات توسط بازپرس، بازداشت غیرقانونی است. توقیف بدون حکم مقام صلاحیتدار یا آزاد نکردن محکوم به حبس در موعد قانونی، منجر به مجازات خواهد شد.
- بلافاصله یا حداکثر ظرف 24 ساعت از جلب یا حضور متهم، بازپرس باید تحقیق را آغاز کند و درصورت غیبت یا امتناع بازپرس، دادستان پرونده را به بازپرس دیگر یا در صورت اقتضا به دادرس ارجاع میدهد و تحت نظر داشتن متهم بیش از 24 ساعت بدون آنکه تحقیق آغاز شود بازداشت غیرقانونی محسوب میشود (ماده 189 آیین دادرسی کیفری).
- ضابطان نمیتوانند متهم را تحت نظر نگه دارند. چنانچه در جرایم مشهود نگهداری متهم برای تکمیل تحقیقات ضروری باشد، باید بلافاصله اتهام را به وی به طور کتبی ابلاغ و تفهیم کنند و مراتب را برای اتخاذ تصمیم به طور فوری به اطلاع دادستان برسانند. در هر حال بیش از بیست و چهار ساعت نمیتوانند متهم را تحت نظر نگه دارند (ماده 46 آیین دادرسی کیفری).
- اگر فردی خارج وقت اداری تحت نظر قرار گیرد، باید حداکثر ظرف یک ساعت به دادستان یا قاضی کشیک اعلام شود و قاضی کشیک یا دادستان مکلف به حضور در محل و اخذ تصمیم قانونی هستند (ماده 47 آیین دادرسی کیفری).. .