کتاب بایستههای تقنین نوشته احمد حاجیدهآبادی میباشد و سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این کتاب را به چاپ رسانده است.
در کتاب حاضر سعی شده پاره ای از اصول و ضوابط مزبور با عنوان بایستههای تقنین مورد بحث و بررسی قرار گیرند در عین حال برای آن که بحث صرفاً تجریدی و انتزاعی نباشد بلکه بحثی کاربردی باشد، قانون مجازات اسلامی از دریچه بایستههای تقنین نقد و بررسی میشود.
علاوه بر آن چون مهمترین پایه قوانین در ایران فقه و منابع معتبر آن است، «بایستههای تقنینی منابع فقهی نیز مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.
عدالت روح قانون
درباره معنا و مفهوم عدالت از دیرباز تاکنون مباحثههای فراوانی صورت گرفته و نوشتههای بسیاری به نگارش در آمده است؛ اما در این نکته که عدالت مهمترین آرمان بشری است اختلاف عقیده وجود ندارد.
عدالت ارزش و آرمانی است که اشخاص در فطرت خویش آن را مییابند و درک میکنند و میکوشند تا در زندگی فردی و اجتماعی خود آنگونه عمل کنند که مقتضای عدالت است؛ حتی دزدان که با دستبرد به اموال دیگران عدالت را رعایت نکردهاند، خود هنگام تقسیم اموال ربوده شده میگویند: باید عادلانه تقسیم شود! معنا و مفهوم این آرمان والای بشری چیست؟
پاسخ این پرسش را که از وضع این رساله خارج است باید در کتابها و مقالههای متعددی که در این زمینه نگاشته شده اند، جست؛ اما همین قدر اشاره میکنیم که به نظر ارسطو عدالت به معنای عام اعتدال در کارها و شامل تمام فضایل (میانه روی) است و به معنای خاص به مفهوم برابر داشتن و فضیلتی است که به سبب آن، باید به هر کس آنچه را که حق او است داد.