کتاب بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه پردازی ها اثر مصطفی ملکوتیان می باشد و سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را منتشر کرده است.
کتاب با مباحثی مقدماتی از جمله بیان ویژگی ها و انواع انقلاب، سوال ها و فرضیه های پژوهش، واژگان کلیدی و بررسی پیشینه تحقیق آغاز شده و سپس در فصلی به بیان آسیب شناسی دیدگاه های نویسندگان غربی و غرب محور درباره علل وقوع انقلاب اسلامی می پردازد؛ و آن گاه طی هشت فصل وارد بحث رهیافت ها و برداشت های گوناگونی که نویسندگان در بررسی علل وقوع انقلاب اسلامی مورد توجه قرار داده اند، می گردد و در پایان به نتیجه گیری ختم می شود.
این پژوهش که رهیافت های جامعه شناختی، سیاسی، اقتصادی و روان شناختی را در تحلیل علل وقوع انقلاب اسلامی ناتوان می داند؛ به دلیل این که نقش مجموعه عوامل فرهنگی را نقشی قاطع و کلیدی دانسته و در عین حال به نقش عوامل مختلف جامعه شناختی، سیاسی، اقتصادی و روان شناختی نیز اشاره دارد، سخنی جدید و نوآوری محسوب می شود.
واژه انقلاب تا کنون با کاربردهای گوناگونی مانند انقلاب صنعتی، انقلاب سبز، انقلاب در ارتباطات، انقلاب سیاسی و اجتماعی و غیره همراه بوده است. در این جا ما با انقلاب های مرتبط با جوامع انسانی مواجهیم.
انقلاب پدیده ای است دارای پیشینه و قدمت تاریخی؛ به گونه ای که وقوع پیدایی آن در تاریخ کشورها و تمدن های باستانی، واضح و آشکار است. آثار و نوشته های به جای مانده از دوره های باستانی، مانند تاریخ هرودوت، جمهور افلاطون و سیاست ارسطو و پژوهش های معاصر - مانند نوشته پیتریم سوروکین تحت عنوان نوسانات اغتشاشات داخلی که با بررسی تاریخ کشورهای باستانی و جدید اروپایی تا دهه ۱۹۳۰ به وقوع تعداد تقریبی ۱۶۲۲ مورد اغتشاش بزرگ با انقلاب در این کشورها اشاره دارد - این واقعیت را نشان می دهند.