کتاب تفسیر تنزیلی(به ترتیب نزول) مبانی، اصول، قواعد و فواید نوشته عبدالکریم بهجتپور میباشد و انتشارات سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این کتاب را به چاپ رسانده است.
تفسیر از شریف ترین دانش های اسلامی است که هم زمان با فرودآمدن نخستین آیات شکل گرفت. این سبک تفسیری به انسجام مجموعه آیات هر سوره و معناداری روابط ظاهر و پنهان آیات درونی سوره و سیاق و تناسب میان آن ها توجه ویژه می کند و از کنار موارد به ظاهر غیر متناسب به سادگی عبور نمی کند.
افزون آنکه حدالمقدور تلاش میکند در صورت وجود ارتباط و تناسب معنادار میان سورهها در ترتیب طبیعی نزول یا سیاقی که از مجموعه سوره های نازل شده در یک قطعه زمانی به دست می آید، برای فهم مرادهای خدای حکیم بهرهگیرد. در این سبک تفسیری نقش پیامبر اکرم(ص) به عنوان معمار تغییر و تحول، مورد توجه جدی قرار میگیرد و تلاش می شود میان آموزههای تربیتی جامعه و تذکارها، توصیه ها، تسلیت ها و سایر رهنمودهای خدا به ایشان، که در لابه لای آیات و سور آمده است، ارتباط برقرار شود. در این سبک به حکمت، توصیه ها و رهنمودهای ویژه خداوند به رسول خاتم(ص) توجه ویژه می شود.
مفسران این سبک بر این باورند که این نگاه تفسیری، دانشهایی افزون بر دیگر سبک های تفسیری را فراچنگ پژوهشگران قرار می دهد و برخی از ابعاد جدید معنایی قرآن را در اختیار قرآن پژوهان می گذارد. این کتاب در پنج فصل کلیات، مبانی، اصول، قواعد و فواید سبک تفسیر به ترتیب نزول تنظیم شده است.
تفسیر تنزیلی قرآن تفسیر به ترتیب نزول تدریجی (سوره ها) فلسفه و دلایل خاص خود را دارد و بر پیش فرضهایی تکیه کرده است که وجاهت و مشروعیت این سبک تفسیری را توضیح میدهد همچنان که منطق ویژه ای دارد و بر اصولی بنا شده است که صحت و اتقان دریافتهای مفسر بستگی به رعایت آنها دارد. رسالت نوشتار پیش روی شما پاسخ به مهمترین موارد مربوط به محورهای بالا است تعریف برخی واژه های کلیدی را آغازی در تعقیب این هدف قرار میدهیم:
۱-۱ مبانی
لغت شناسان مبانی را جمع مبنی به معنی بنیاد، شالوده، بنیان، اساس، پایه و ریشه دانسته اند و این واژگان را با کلماتی همچون اصل، قاعده و ضابطه مترادف شمرده اند این کلمه به تدریج در استعمال محققان در پیش فرض های کلان و اصول موضوعه کلامی و فلسفی علوم و حتی بر دلایل اثبات یک نظریه اطلاق شد. اضافه شدن کلمه مبانی بر علومی مثل تفسیر، فقه، حقوق جامعه شناسی، تاریخ و جغرافیای سیاسی یا استعمال واژه مبنا در نظریه نسبیت انیشتین یا نظریه تکامل داروین از همین باب است و شامل دلایل مفاهیم اساسی و اصول کلی آن دانش و اصول موضوعه کلامی و فلسفه آن می شود.