کتاب تاریک، روشن به قلم نادر طالبزاده و ابوالفضل اشجع به نگارش در آمده و به آسیبشناسی موضوع خانواده در سینمای ایران میپردازد. این کتاب در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسیده است.
مراد از سینمای ایران در کتاب تاریک، روشن، فیلمهای سینمایی تولید کشورمان از فاصله تاریخی سال 1357 تا چهل سال پس از آن است؛ بنابراین سینمای قبل از انقلاب از دامنه بررسی این کتاب خارج میباشد.
در این کتاب محورهای مهمی چون تاثیر مکاتبهای غربی در نمایش خانواده در سینمای ایران، بازنمایی کارکردهای خانواده در سینمای ایران، جنسیت و نقشهای همسری در سینمای ایران، آسیبها و تهدیدات متوجه خانه و خانواده در فیلمهای ایرانی بحث و بررسی میشود.
کتاب تاریک، روشن موضوع خانواده در سینمای ایران را آسیبشناسی کرده و در فصل اول از تاثیرگذاری مکاتب غربی در سینمای ما صحبت کرده است که چطور برخی سیاهنماییها اجازه ندادند تا نقش اصلی و اساسی خانواده و کارکردهای آن نشان داده شود؛ تهدیدها و فرصتها بررسی شده، در بخشهایی تذکر داده شده است و در پایان هم راهکارهای خوبی برای ارائه چهره خوب خانواده در سینما ارائه میشود.
سروسامان دادن به زندگی فرزندان و فرستادن آنها به خانهبخت یکی از اصلیترین دغدغههای پدران میانسال در فیلمهای ایرانی است، آنها در این مسیر شور و شوقی وصفناشدنی را از خود به نمایش میگذارند، در فیلم «معراجیها» ساخته مسعود دهنمکی این وضعیت مشاهده میشود؛ اما در برخی فیلمهای دیگر پدران میانسال بهعنوان الگویی منفی و عامل سیاهبختی اعضای خانواده معرفی میشوند؛ مثلا در فیلم «خونبازی» ساخته رخشان بنیاعتماد، اعتیاد دختر خانواده مرتبط با پدر او اعلام میشود؛ پدری که حضورش در خانواده بسیار کمرنگ و چیزی در حدود صفر است و آینده فرزندش برای او اهمیتی ندارد.