کتاب علم حضوری و شهود نوشته ابراهیم دادجو توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.
معرفتشناسی، دانشی است که به مباحث مربوط به شناخت آدمی و حوزههای مرتبط با آن میپردازد. کتاب علم حضوری و شهود اثر ابراهیم دادجو؛ تحلیل و بررسی این بخش از علم را برعهده دارد؛ لذا نخست به تمایز میان علم حضوری و حصولی پرداخته است تا ماهیت علم حضوری برملا شود. ویژگیهای علم حضوری، اقسام علم حضوری و اثبات اصالت علم حضوری از دیگر مباحث گفتار حاضر است و در هر زمینه ، دیدگاهها و نظریههای عمده و اصلی مطرح شدهاند.
۴- ۳. حیات
نوع نگاه شهودی برگسون، در تبیین وی از مسئلهی حیات نیز تأثیر میگذارد. وی با دو تبیین رایج از حیات، مخالف است: مک انیزم و غایت گرایی. هر دو تبیین، (دیرند) را انکار میکنند. بنا بر اصل نخست، موجود زنده از آغاز، ماشینی است که به وسیلهی قوانین حسابشدنی تعیین شده است؛ بنا بر اصل دوم، یک نقشهی ساخته و آمادهی جهان وجود دارد .
هر دو اصل به نظر برگسون، حاصل هوش است و به جبر میانجامد و نشان از (عدد) و شمارش و نگاه مکانی دارد. برگسون حیات را با مفهوم (تطور خلاق)، تبیین میکند، که حاصل شهود است. انسان و اشیا، انسان و اشیای دیروز یا لحظهی قبل نیستند زیرا دائما وقایع و حوادث بر آنها وارد میشوند و آنها را فربهتر میسازند ؛ لذا همه چیز و همه کس، دارای یک پیشینهی انباشته است که از سنخ وجودی نیست بلکه از سنخ (حافظه) است.
این حافظه، قطعی و تثبیت شده و معین و از این رو از سنخ (ماده) است؛ ماده عبارت است از مجموعهی این پیشینه که در حافظه انباشته شده است. در اینجا برگسون مجددا تمایزی را مطرح میکند: تمایز حافظهی هوشی و حافظهی محض.. .