کتاب بازداشت و بازداشتگاه نوشته قاسم کرامت توسط انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع) منتشر شده است.
اصل سی و دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ، دستگیری و بازداشت افراد را بر خلاف قانون و ممنوع اعلام کرده، به متخلفان از این اصل، وعدهی مجازات داده است. از اینرو هنگام سلب آزادی شهروندان به حکم قانون هم مقامات دستوردهنده و هم ماموران اجراکننده، موظف به رعایت و در نظر گرفتن تمامی قید و بندها و شرایط مذکور هستند، در غیر این صورت عمل آنان خلاف قانون و مستوجب تعقیب خواهد بود.
در کتاب بازداشت و بازداشتگاه تلاش بر این است که شرایط و قید و بندهای قانونی سلب آزادی افراد به صورت مختصر تبیین گردد تا مجریان قانون و مامورانی که بنا به تکلیف و وظیفهی قانونی مبادرت به سلب آزادی از دیگران مینمایند حدود اختیارات خود را دانسته و با حرکت در محدودهی تعریف شده و مجاز، هم از تعدی و تجاوز به حقوق دیگران و عبور از مرزهای قانون اجتناب کنند و هم خود را از تعقیب کیفری و مجازات مصون دارند.
تاریخچه بازداشت
تاریخ جامعه بشری گویای این واقعیت است که آزادی بیقید و بند و مطلق هیچگاه وجود نداشته و از ابتدای آفرینش، افراد بشر از چنین وضعی برخوردار نبودهاند.
اعتقادات مذهبی، آداب و رسوم قومی و قبیبلهای و دیگر قوانین و مقررات حاکم بر جوامع انسانی، از جمله عوامل محدودکننده آزادی میباشد. در جوامع اولیه و ابتدایی، با اینکه قوانین و مقررات مصوب و مدونی وجود نداشته اما آداب، رسوم و نظامات سخت و غیر قابل انعطافی حاکم بوده که متخلفین از آنها به شدت مجازات میشدند. بهعنوان مثال در ایران باستان، افراد متخلف به صورت بیرحمانهای مجازات میشدند مثل به زنجیر کشیدن، سرب گداخته به دهان ریختن و ....
مطالعه و بررسی تاریخ ایران، این نتیجه مسلم را به دست میدهد که در دوران باستان، در قلعهها و در زیر زمین کاخها، زندانها و سیاهچالهایی ساخته میشد و پادشان و حکمرانان، مجرمان را که بیشتر مخالفان حکومت بودند در آنجا زندانی میکردند و اغلب آنان را از بین میبردند.
قدیمیترین زندان بزرگ در تهران، زندانی به نام زندان انبار شاهی بود که در زیر نقارخانه ارک قرار داشت. اولین آییننامه زندانها به نام «نظامنامه محابس» توسط مستشاران سوئدی تهیه در سال 1298 شمسی به تصویب هیئت دولت رسید.و پس از آن در 31شهریورسال 1307 شمسی «نظامنامه تشکیلات محابس و توقیفگاهها و وظایف مامورین و مستخدمین آنها» به تصویب هیات وزیران رسید. و در سال1308 شمسی اولین زندان ایران به سبک زندانهای امروزی جهت نگهداری 600 نفر محکوم بنا گردید. این زندان به زندان قصر موسوم بود.