کتاب آشنایی با موسیقی نواحی ایران همه آن چیزی است که هوشنگ جاوید طیّ بیش از سی سال پژوهش و فعالیت در عرصه موسیقی ایران به دست آورده و آن را به زبان ساده، روان، مختصر و کاربردی توضیح داده است. جاوید در واقع این کتاب را برای آشنایی تمام قشرهای جامعه به شرح اطلاعات اولیه و راهنمایی برای موسیقی نواحی و مناطق ایران گردآوری کرده است. جلد اول این مجموعه شامل آشنایی با موسیقی در ایران شامل مطالبی در شناخت سازها، صداها، آوازها و صدمات وارد بر آن ها است.
کتاب موسیقی نواحی ایران، همانطور که از عنوانش هم پیداست، درباره موسیقی نواحی مختلف ایران، اطلاعاتی ارائه می دهد. نویسنده این کتاب سعی کرده با ارائه اطلاعاتی ساده و مختصر، خواننده را به ارتباط بهتر با موسیقی نواحی ایران نزدیک کند تا او به ارزش نهفته در این هنر باستانی بیندیشد و از کنار آنچه می شنود ساده نگذرد.
کتاب، تحولات جوامع مختلف و تأثیر این تحولات در موسیقی را در بر می گیرد. موسیقی های رایج در نواحی، سازهای مورد استفاده و پرکاربردترین ساز هر ناحیه، نحوه ساخت ساز، اصطلاحات رایج در موسیقی و مهم ترین نوازندگانی که از گذشته تاکنون در زمینه نوازندگی فعالیت داشته اند، از دیگر اطلاعات ارائه شده در این کتاب است.
ما ایرانیان در بخش فرهنگ موسیقی هنوز حرفهای بسیاری برای جهان داریم که طی قرون اخیر ناگفته مانده و با مرگ هر استاد قسمتی از این فرهنگ سترگ در دل خاک پنهان شده است.
چشم نوازی، برازندگی، شیوههای تولید، چرایی ایجاد، نگرش به مقتضیات، ارتباط جویی با کائنات و طبیعت اطراف، ارتباط گیری با فرهنگهای روی کرة خاک، دارا بودن موضوعات علمی، در دو شاخه ریاضی ـ فیزیک و حکمی ـ فلسفی آن چنان در موسیقی ایران نهفته است که کاوش در آن نیاز به تشکیلات پژوهشی خاص موسیقی ایران دارد که متأسفانه از این نعمت بیبهرهایم و نمیدانم چرا به عوض استفاده از گروههای دست چندم و نیمه حرفهای جهان شرق و غرب و خرجهای ارزی سنگین و نیمه سنگین که برای ارائه موسیقیهای سبک در کشور شد، همین هزینهها را آرام آرام خرج پژوهش موسیقی خودمان نکردند و نمیکنند؟