یک سال پس از چاپ نخستین مبحث فقهی از مجموعه «مبانی فقه جزایی» با عنوان «فقه استدلالی دیات»، دومین مبحث با نام «فقه استدلالی قصاص» بر مبنای کتاب تحریرالوسیله امام خمینی (ره) اثر استاد سیدعبدالهادی مرتضوی در دو جلد چاپ و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.

کتاب فقه استدلالی قصاص با توجه به نیازهای موجود اندیشه‌ای و رسالت پاسخگویی حوزه و اینکه یکی از مسئولیت‌های مهم مراکز حوزوی در کنار تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی، نشر آثار فاخر علمی می‌باشد و همچنین در راستای تحقق منو‌ّیات مقام معظم رهبری در خصوص توجه ویژه به «علم و پژوهش» در بیانیه گام دوم، تدوین شده است. انتشارات حوزه علمیه خراسان نیز تاکید بسزایی به این امر در خصوص پیشبرد مأموریت اصلی خود که ارتقاء کیفی و کمی پژوهش‌های دینی در حوزه است، داشته و از سوی دیگر، به منظور پاسخگویی به نیازهای جامعه و نظام اسلامی، در تلاش است با تولید، چاپ و انتشار آثار مهم فرهیختگان حوزوی، بتواند گام بزرگی را در این راستا بردارد. از همین رو با توجه به اهمیت جایگاه مباحث حقوقی و قضائی، کتاب «فقه استدلالی قصاص» نوشته حجت الاسلام و المسلمین سید عبدالهادی مرتضوی در راستای تبیین دیدگاه فقهی و استدلالی شیعه در زمینه مسائل مربوط به (قصاص) منتشر شده است.
همچنین یکی از ابوابی که بی‌تردید با نیازهای اجتماعی و به‌خصوص نظامات حکومتی گره خورده و ورود فقیهانه بدان ضروری است، مباحث مربوط به «قضاوت» می‌باشد که در حوزه فقه شیعی با توجه به مهیا نبودن شرایط قضاوت برای فقیهان شیعی در دوران گذشته، کمتر بدان توجه شده و آثار نادری از آن باقی مانده است؛ البته باید مسرور بود که عنایت فقیهان معاصر به مقتضیات زمان و مکان موجب شده است که در چند دهه اخیر کرسی‌های درس پرشوری برپا شده و در نتیجه، آثار فقهی ارزشمندی در این باب به نگارش در آید و هر یک، بخشی از این خلأ فقهی را پر کند.
یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تدریس این مقوله، بحث‌های فقهی آیت‌الله سید حسن مرتضوی، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان و استاد برجسته این حوزه در مشهد مقدس است که از حدود چهل سال پیش، بحث خارج فقه «کتاب القضاء» شروع شد و سرآغازی نمایان در دروس خارج فقه و پیوند آن با مسائل مبتلابهِ جامعه گردید و مورد استقبال شورانگیز فرهیختگان و فضلای حوزه علمیه آن روز قرار گرفت.
مولف این کتاب با پرداختن تفصیلی به «مبانی فقه جزایی» و پیروی از روش والد خود، آیت الله سیدحسن مرتضوی در مبنا قرار دادن کتاب «تحریر الوسیله»، طی حدود 295 جلسه درس، «فقه استدلالی قصاص» را به بوته نقد و بررسی گذاشته و این کتاب که در که در دو بخش اصلی «قصاص نفس» و «قصاص اعضاء»، 8 فصل و 62 مبحث فراهم آمده، حاصل تقریر همین درس‌هایی است که حدود سه سال در حوزه علمیه خراسان به درازا کشیده و به همت حجج اسلام احمد قاسمی و قدرت‌الله رمضانی تهیه و تنظیم شده و توسط دکتر محمدعلی قاسمی، بازنویسی و ویرایش شده است.

گزیده کتاب فقه استدلالی قصاص جلد دوم

عفو به شرط دیه و تخییر جانی

اگر ولّی به شرطی عفو کند که دیه بگیرد، جانی بین قبول و ردّ آن مختار است؛ چون پرداخت دیه بر قاتل واجب نیست، هرچند برخی گفته‌اند در این فرض قبول دیه بر جانی لازم است، زیرا حفظ نفس زمانی واجب است که نفس محترمه باشد، نه نفس غیرمحترمه. سرانجام به نظر می‌رسد نظر تحریر مبنی بر تخییر درست باشد و پرداخت دیه بر جانی واجب نیست.

ثبوت دیه با پذیرفتن آن توسط قاتل

در قتل عمد فقط در صورت تراضی قصاص به دیه تبدیل می‌شود، دلیل این مطلب، اتفاق علما و روایات است.

صفحات کتاب :

383

کنگره :

‏‫‬‮‭BP۱۹۵/۷

دیویی :

‏‫‬‮‭۲۹۷/۳۷۵

کتابشناسی ملی :

7610791

شابک :

9786226626637