کتاب درس های الهیات شفا (جلد اول) نوشتهٔ مرتضی مطهری است. انتشارات صدرا این کتاب را منتشر کرده است.
این کتاب شامل درس های استاد شهید آیتالله مطهری در مدرسه علمیه مروی تهران و نیز در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برای دانشجویان رشته فلسفه و کلام اسلامی است که در سالهای تدریس ایشان در آن دانشکده یعنی 1334 تا 1355 شمسی ایراد شده است. مباحث جلد 1 و 2 «درس های الهیات شفا» قبلاً در مجلدات 7 و 8 «مجموعه آثار استاد شهید مطهری» انتشار یافته بود و اکنون برای دسترسی آسانتر وارزانتر علاقهمندان به این مباحث منتشر میگردد. جلد اول این مجموعه دو جلدی مشتمل بر مقالات اول، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و سه فصل اول تا سوم مقاله هشتم «الهیات شفا» است.
یکی از روابط همان بود که قبلاً گفتیم که قواعد و مسائل فلسفه شامل و حاکم بر موضوعات سایر علوم هست و نه برعکس. یکی دیگر همین است که شیخ در اینجا متعرض شده و آن اینکه بسیاری از علوم، وجود موضوعاتشان یا موضوعات برخی مسائلشان نیازمند به اثبات است و علمی که میتواند آنها را اثبات کند، فلسفه است. ولی در وجه این مطلب به نظر میرسد که بیان شیخ ناقص باشد. شیخ میگوید اگر موضوع علمی مجهول بود، باید در علم دیگر عنوان علم ثابت شود، و البته این درست است، آنگاه میگوید آن علم دیگر یا جزئی است یا اعمّ از آن علم، بعد فقط به شقّ دوم میچسبد و لازم میشمارد که در علمی اعمّ از همه علوم باید اثبات شود و آن فلسفه اولی است، و حال آنکه شیخ اثبات نکرد که چرا در علم جزئی دیگر قابل اثبات نباشد و به فرض اینکه حتما باید در علمی اعمّ از خود آن علم ثابت شود، چه لزومی هست که منتهی شود به علم کلّی؟ چه مانعی دارد که موضوع علمی جزئی در علم اعمّ از خود او ثابت شود، ولی موضوع خود آن علم اعمّ، بدیهی باشد.
تحقیق در این باب همان چیزی است که متأخرین از شیخ کردهاند مبنی بر اینکه به طور کلی بحث برهانی از وجود یک شیء از نوع مسائلی است که از عوارض موجود بما هو موجود بحث میکند. حقیقت بحث در اینکه دایره موجود است، مثلث موجود است، جسم طبیعی موجود است، این است که موجود دایره است، موجود مثلث است، موجود جسم طبیعی است؛ یعنی هریک از این ماهیّات، تعیّن و عارضی است که بر موجود بما هو موجود عارض میگردد.