کتاب با طرح خنده ای بیست و پنج گفتار درباره ی حمید سمندریان که توسط روزبه حسینی گردآوری شده و انتشارات افراز این کتاب را منتشر کرده است.
ما؛ مایی که پس از نیما، پس از هدایت و چوبک به این دنیا قدم گذاشته ایم. ما؛ مایی که پس از رنسانس دیگران و مشروطیت خودمان آرد را خمیر می کنیم برای نان. ما؛ مایی که حقیقت را همیشه پنهان می کنیم و پس تبهکاریم.
مایی که زندگان را زنده زنده در خاک می کنیم و سرِ گورِ خُفتگان سینه چاک می دهیم. مایی که در گورهای تازه دندان طلای مردگان را می شکنیم. ما؛ مایی که تا چشمی به واژه ی انسان دارد کسی از سر صِدق، گردن اَش می زنیم و تا چشم فرو بست، برایش کف می زنیم و یا به احترام، در سوگِ او یک دقیقه سکوت می کنیم.
ما؛ چه بَد، چه دَد مردمانی هستیم ما! مایی که خود، عصرمان را برگشته به عصرِ شب کرده ایم؛ ما صدسال است که چنین کرده ایم آری! سده ای ست که عصرِ شب است و شب است و ما، تنها به نظاره اش نشسته ایم انگار! شب، شبی که از ظلمتِ خود وحشت می کند انگار! چه خوش مردمانیم ما؛ مایی که در این ظلمتِ شب:
بر مُردگان خویش نظر می بندیم
با طرحِ خنده ای
وَ نوبتِ خود را انتظار می کشیم بی هیچ خنده ای»