کتاب طرحواره درمانی محرومیت هیجانی
معرفی کتاب طرحواره درمانی محرومیت هیجانی
کتاب «طرحواره درمانی محرومیت هیجانی» نوشتهٔ فاطمه بیدار است و نشر برگ و باد آن را منتشر کرده است.
تابه‌حال این احساس به شما دست داده که همیشه تنها، بی‌پناه یا ناراحت هستید؟ یا حس کرده‌اید که هیچکس شما را درک نمی‌کند و احساستان را نمی‌فهمد؟ درصد زیادی از آدم‌ها کم‌و‌بیش این احساسات را تجربه می‌کنند و در درون یک حال غم و ناراحتی یا افسردگی درونشان ایجاد می‌شود. شاید وجود این حس در برخی موقعیت‌های زندگی طبیعی باشد و برای هر فردی اتفاق بیفتد. اما زیاد شدن این احساس و تجربیات افراطی ناشی از آن می‌تواند زندگی فرد را به سمت نابودی ببرد. شاید بتوان حس افراطی و بیش از حد برآورده نشدن نیاز از سوی دیگران را به عنوان محرومیت هیجانی شناخت. آیا با معنای محرومیت هیجانی و اتفاقی که در آن می‌افتد آشنا هستید؟
طرحواره‌ها یکی از مهم‌ترین مفاهیم در روانشناسی هستند که در کودکی شکل می‌گیرند و خودشان را در بزرگسالی نشان می‌دهند.برای اینکه مفهوم طرحواره را بهتر متوجه شوید، به این مثال توجه کنید: هر نوزادی که به دنیا می‌آید، شبیه به یک صفحه سفید است که هیچ نقش و نگاری روی آن نیست. برخورد با محیط، خانواده، والدین و اطرافیان به مرور زمان نقش‌هایی را روی این صفحه سفید ایجاد می‌کند که تا سال‌ها ماندگار می‌مانند. طرحواره‌ها قالب‌ها، چارچوب‌ها و مفاهیم شناختی هستند که تفسیر اطلاعات پیرامون را برای ما ممکن می‌کنند. ژان پیاژه اعتقاد دارد که طرحواره‌ها الگوهای ذهنی هستند که اگر وجود نداشتند، ما هیچ تصویر ذهنی‌ای نداشتیم و نمی‌توانستیم تجربیات خود را به کار ببریم یا برای آینده اقدام کنیم. طرحوارههای ذهنی در کودکی شکل می‌گیرند و با توجه به دریافت‌ها و
واکنش‌هایی که دریافت کرده‌ایم، در دوران بزرگسالی بروز می‌کنند. ما فعالیت‌ها، روابط و ... خودمان را با همین الگوهای ذهنی پیش می‌بریم و به زبان ساده دنیای اطرافمان را با همین الگوهای ثابت و تکرارشونده می‌شناسیم. گاهی این طرحواره‌ها مثبت و سازگارند و گاهی ناسازگار هستند و می‌توانند بخشی از زندگی ما را با اختلال روبه‌رو کنند.
طرحواره محرومیت هیجانی با حس عدم ارضای نیازهای عاطفی خودش را نشان می‌دهد. اگر بخواهیم این طرحواره را ساده بیان کنیم، باید بگوییم فردی که با این طرحواره روبه‌رو است، به طور دائم احساس می‌کند که فرد دوست داشتنی‌ای نیست و به اندازه‌ای که نیاز دارد از سوی دیگران مورد توجه قرار نگرفته است. نکته جالب درباره این طرحواره این است که علی‌رغم شایع بودن، عده بسیار زیادی از وجود این طرحواره درون خود اطلاع ندارند و اغلب با احساسات مبهم وکلی مثل ناراحتی، غم و اندوه یا افسردگی به درمانگر مراجعه می‌کنند. این طرحواره به صورتی خودش را بروز می‌دهد که انگار فرد گمشده‌ای دارد و در زندگی به دنبال آن می‌گردد. این تجربه مجموعه‌ای احساس غم، تنهایی و بی‌پناهی را به فرد می‌دهد. طرحواره محرومیت هیجانی (به انگلیسی: Emotional Deprivation Schema) باعث
می‌شود فرد احساس کند دوست داشتنی نیست، کسی را ندارد که از او مراقبت و حمایت کند و وجودش اهمیت خاصی ندارد. این افراد در ابراز احساسات و بیان نیازهای خود با مشکل روبرو هستند. کتاب «طرحواره درمانی محرومیت هیجانی» سعی دارد با رویکرد طرحواره درمانی، محرومیت هیجانی را درمان کند. مطالعه این کتاب به روان‌شناس‌ها و درمانگرها پیشنهاد می‌شود.
گزیده کتاب طرحواره درمانی محرومیت هیجانی
درمان طرحواره محرومیت هیجانی مانند بسیاری از طرحوارههای دیگر، نیازمند استمرار، مداومت و نظم است؛ بنابراین به خاطر داشته باشید که شرکت منظم در جلسات درمان و صبور بودن برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این مسیر بسیار مهم است. جست‌وجوی ریشه‌های تحولی دوران کودکی این طرحواره در فرآیند درمان از اهمیت خاصی برخوردار است. درمانگر با استفاده از تکنیک‌های تجربی به بیمار کمک می‌کند تا نیازهای هیجانی ارضاء نشده دوران کودکی را بشناسد. بسیاری از این بیماران، هیچ‌گاه متوجه نمی‌شوند که چه چیزهایی را از دست داده‌اند و جالب این که حتی فکر نمی‌کنند علائم بیماری‌شان به گذشته آن‌ها ارتباط داشته باشد. بیماران از طریق تکنیک تصویرسازی ذهنی با بخشی از خودشان یعنی کودک تنها ارتباط برقرار کرده و این ذهنیت را به مشکل فعلی خود ربط می‌دهند. آن‌ها در حین تصویرسازی، خشم و درد خود از والدین محروم‌کننده را بروز می‌دهند. آن‌ها از تمام نیازهای هیجانی ارضاء نشده خود در دوران کودکی و تمام چیزهایی که آرزو داشتند والدین‌شان برای هر یک از این نیازها انجام بدهند، فهرستی تهیه می‌کنند. درمانگر به عنوان بزرگ‌سال سالم،
وارد تصویر ذهنی بیمار می‌شود و کودک تنها را تسلی خاطر می‌دهد و به او کمک می‌کند. سپس همین فرآیند توسط بیمار دنبال می‌شود، یعنی بیمار به عنوان بزرگ‌سال سالم در تصویر ذهنی وارد شده و کودک تنها را تسلی می‌بخشد و کمک می‌کند. بیماران به عنوان تکلیف خانگی باید در مورد محرومیتی که از طریق تکنیک تصویرسازی ذهنی به آن دست پیدا کرده‌اند، برای والدین خود نامه بنویسند. این نامه نبایستی برای والدین فرستاده شود.
