کتاب بررسی فقهی مسأله تلقیح مصنوعی نوشتۀ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی است که در موضوع تلقیح مصنوعی طبق کتاب شریف تحریر الوسیله مرحوم امام خمینی (رضوان الله علیه) ارائه شده و در حقیقت شرحی مبسوط بر فتاوا و مبانی فقهی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی است که از ویژگی‌های مهم و ممتاز این اثر محسوب می‌شود.

تلقیح مصنوعی یکی از روش‌های نوین بارداری، پاسخی به خانواده‌هایی است که سال‌های متمادی در حسرت داشتن فرزند به سر می‌برند. با این حال یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جامعۀ اسلامی مباحث فقهی و شرعی شیوه‌های مختلف تلقیح مصنوعی است که در این اثر ضمن بررسی روش‌های متفاوت تلقیح، با نگاهی موشکافانه و مجتهدانه احکام فقهی، آثار و نتایج شیوه‌های گوناگون تلقیح مورد تبیین قرار گرفته است.

برشی از کتاب بررسی
فقهی مسأله تلقیح مصنوعی

فتوای امام (ره) آن است که تلقیح بین زوج و زوجه اشکالی ندارد، بدین صورت که آب و نطفه مرد را بگیرند و در رحم زن قرار دهند، البته این بحث که آن را در رحم صناعی قرار دهند بحث دیگری است که خواهد آمد، فعلاً عنوان مسأله اوّل فقط همین مطلب را بحث می‌کند که اصل تلقیح بین زن و مرد جائز است.

در این مسأله دو قول وجود دارد: عده ای از فقها و بزرگان شیعه و اهل سنّت آن را ممنوع می دانند،یعنی این فرع اوّل را که تلقیح بین نطفه مرد و زن واقع شود که اگر این فرع اوّل را ممنوع بدانند سایر فروع و صورت های دیگر تلقیح را حتماً جایز نمی شمارند. این گروه در میان فقهای شیعه بزرگانی همچون آیت الله سیّد محسن طباطبائی حکیم و میرزا حسن بجنوردی را دربرمی‌گیرد. چه دلیلی دارد که این بزرگان با آن مخالفت کرده اند؟