کتاب کلام نوین اسلامی نوشتۀ عبدالحسین خسرو پناه سلسله مباحثی در گسترۀ کلام سنتی و کلام نوین اسلامی است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا مباحث کلام قدیم را با کلام نوین به گونهای نظم بخشیده و در هم ادغام نماید. اثر پیش رو در هفت بخش و سی و سه گفتار تدوین شده است. کتاب حاضر به دنبال بیان تعریف جامعی از کلام جدید و مسائل آن است.
در مقدمۀ این کتاب میخوانیم: «کتاب کلام نوین اسلامی، اثری است که سالها، ذهن نویسنده را به خود مشغول ساخته و آرزو میکرد که روزی مباحث کلام سنتی با کلام جدید در کنار هم و با ترتیبی منطقی قرار گیرند. متأسفانه استادان دانش کلام در دانشگاهها، حوزههای علمیه، مراکز و مؤسسههای آموزشی کشور، بدون ارتباط مباحث کلامی با یکدیگر به تدریس مسایل کلام سنتی مانند کتاب کشفالمراد در چند واحد و تدریس مسایل کلام جدید در چند واحد دیگر میپردازند.
دغدغه مهم این است که آیا ورود تعدادی از مسایل الهیاتی غرب مدرن با عنوان کلام جدید به جهان اسلام، نباید اندیشه متکلمان مسلمان را نظاممند سازد و به همراه مسایل کلام سنتی به ساختار یکسانی برساند».
دینپژوهی عبارت است از رشتههای مختلفی که با روشهای گوناگون به تحقیق و بررسی ابعاد و ساحتهای مختلف دین میپردازد. با توجه به اینکه دین آسمانی، بهویژه اسلام، دربردارندۀ ابعاد عقیدتی، فقهی، حقوقی، فردی، اجتماعی، تربیتی و سیاسی است، دانشهای دینپژوهی بهگونههایی متنوع دستهبندی میشوند.
گسترۀ دینپژوهی به اعتبار مبانی دین، ماهیّت دین و دینداری، محتوای دین، کارکردهای دین و مباحث تطبیقی ادیان، به پنج بخش تقسیم میشود:1- مبانی دین در فلسفۀ دین؛ 2- ماهیّت دین و دینداری در پدیدارشناسی دین؛ 3- محتوای دین در علوم کلام، فقه و اخلاق؛ 4- کارکردهای دین در جامعهشناسی دین، روانشناسی دین، مردمشناسی دین و اسطورهشناسی دین؛ 5- مباحث تطبیقی در دینشناسی تطبیقی و تاریخ ادیان مطرح میگردد.
بخشی از شاخههای دینپژوهی مانند فلسفۀ دین و کلام، به صدق و کذب گزارهها و دستۀ دیگر همچون تاریخ ادیان، دینشناسی تطبیقی، پدیدارشناسی دین، جامعهشناسی دین و روانشناسی دین تنها به توصیف آنها میپردازند و به صدق و کذب گزارههای دینی کاری ندارد.