کتاب مناسک حج نوشته حضرت آیتالله العظمی مظاهری(مدظلّهالعالی) است. حج یکی از واجبات ارزشمند دین مبین اسلام و یکی از عبادات مهم این آئین حیاتبخش به شمار میرود که بر هر مسلمان مکلّفی که مستطیع باشد، یکمرتبه در طول عمر واجب میشود.لزوم توجّه و اهتمام حجگزار به رازهای شگفتِ نهفته در فریضه انسانساز حجّ، موجب شده است که مرجع عالیقدر حضرت آیتالله العظمی مظاهری(مدظلّهالعالی) در طبع اوّل مناسک حج (۱۳۷۳) ضمن بیان احکام فقهی، به نگارش بخشی تحت عنوان «اسرار حج» بپردازند و با تبیین منازل عرفانی حج، راه تقرّب به درگاه حضرت حق«جلّوعلا» را برای سالکان آن طریق هموار نمایند. طبع حاضر مناسک حجّ معظّمله نیز شامل احکام و مناسک «عمرۀ تمتّع» و «حجّ تمتّع» با ویرایش جدید و «اسرار حج» میباشد که پس از افزودن آداب و مستحبّات زیارت مکّۀ معظّمه و مدینۀ منوّره، به چاپ رسیده است.
(مسئله ۳۶) کسی که نیاز به خانه مسکونی یا لوازم زندگی یا ازدواج و مانند اینها دارد و اگر پولی که دارد در حج صرف کند نمیتواند رفع نیاز کند، حج بر او واجب نیست. ولی اگر نیاز به اینها نداشته باشد، حج بر وی واجب است.
(مسئله ۳۷) کسی که پول رفتن و برگشتن حج را ندارد ولی اگر قرض کند، بعداً به آسانی میتواند قرض خود را ادا کند مثل اینکه ملکی دارد که بعد از بازگشت میفروشد یا درآمد سرشاری دارد که بعد از برگشت، از آن درآمد قرض را ادا میکند، حج بر او واجب است.
(مسئله ۳۸) اگر کسی مخارج حج را دارد و در مقابل آن بدهی نیز دارد و مطمئن است که در برگشت به خوبی میتواند بدهی خود را ادا نماید، حج بر او واجب است.(مسئله ۳۹) اگر مخارج حج زیادتر از حدّ متعارف باشد و انسان بتواند بدون مشقّت آن را تهیه کند، حج بر او واجب است.
(مسئله ۴۰) روحانی و پزشک و خدمه کاروانها اگر در برگشت میتوانند زندگی خود را به طور مناسب شأن خود اداره کنند، حج بر آنها واجب است. و حجّی که انجام میدهند، کفایت از حجةالاسلام آنها میکند.(مسئله ۴۱) کسی که مستطیع است باید هزینههای مقدماتی سفر حج از قبیل تهیهٔ گذرنامه و ویزا و آزمایشهای پزشکی و نظائر آن را بپردازد و اگر توان پرداخت این هزینهها را ندارد، مستطیع نیست.