در کتاب فرهنگ جامع ضرب المثل های موضوعی، تالیف محمدتقی باقری، سعی شده که از منظر موضوعی و مفهومی به ضرب المثل ها پرداخته شود و در حد توان و امکان، موضوعات مناسبی انتخاب و ضرب المثل های ایران و سایر ملل و کشورها مرتبط با این مباحث و موضوعات جمع آوری و تدوین گردد.
ضرب المثل ها سخنان کوتاه و مشهوری هستند که به قصه ای عبرت آموز یا گفتاری نکته آموز اشاره می کنند، که ثمره و حاصل یک عمر تجربه و دانش اندوزی هستند و زینت و زیور زبان محسوب می شوند.
ضرب المثل ها زیر مجموعه فرهنگ مردم و یکی از عناصر مهم هویت ساز به شمار می روند و به دلیل اهمیتی که در انعکاس فرهنگ مردم وجود دارد، مقوله ای بسیار مهم در هویت فردی و اجتماعی تلقی می شود.
هر ملت از ضرب المثل هایی که مربوط به آداب و رسوم، وقایع تاریخی و اجتماعی است برخوردار است و البته این ضرب المثل ها به شکل بارز، ویژگی ملی را ابراز می کنند و مختص این مردم است. ضرب المثل ها و اصطلاحات رایج در میان هر ملت یکی از عناصر مهم زبان و ادبیات آن مردم به شمار می رود.
ضرب المثل ها یکی از ریشه دارترین و کهن ترین محصول زندگی انسانی، اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، حکمتی، تجربی و دینی انسان ها است. بخشی از این ضرب المثل ها ریشه در حکایت های تاریخی دارد. مردم این ضرب المثل ها را بدون آنکه با پیشینه یا حکایت آن ها آشنایی داشته باشند، در جای مناسب آن، بدون اشتباه و کاستی به کار می برند و مرتکب هیچ خطایی هم نمی شوند و این خود نشان می دهد که ضرب المثل ها در ناخودآگاه جمعی مردم ما ریشه و پیشینه استوار، محکم، تاریخی و فرهنگی دارد.
شاید کمتر اتفاق افتاده باشد که در صحبت های خود، چندین بار در یک روز به طور اتفاقی و ناخودآگاه از این ضرب المثل ها استفاده نکرده باشیم. ما بدون آن که متوجه اهمیت این گنجینه گران بها شده باشیم، برای اثبات سخنان خود و به کرسی نشاندن آن، از این جمله های بسیار کوتاه و فشرده کار می گیریم.
در سال های اخیر فعالیت های زیادی در رابطه با جمع آوری ضرب المثل های ایران و سایر ملل انجام گرفته و کتاب های زیادی به چاپ رسیده ولی با اطمینان می توان گفت که در کتاب فرهنگ جامع ضرب المثل های موضوعی یکی از کامل ترین و تخصصی ترین کتاب های منتشر شده است و امید است مورد توجه و استفاده فرهیختگان، علاقمندان، دانشجویان و پژوهشگران در این حوزه قرار گیرد.
در بخشی از کتاب فرهنگ جامع ضرب المثل های موضوعی می خوانیم:
ابر اگر از قبله خیزد، سخت باران می شود***شاه اگر عادل نباشد، ملک ویران می شود. تاجیکستان
ابر پر سر و صدا بارش ندارد. انگلیسی
ابر پرصدا بی باران است. فارسی
ابر سیاه فقط تهدید می کند، اما ابر سفید باران می بارد. ژاپنی
ابری که با رعد همراه باشد، نمی بارد. هندی
احتیاط کن که آسمون ابر داره! افغانی
از ابر سیاه بترس و از ریش دراز! افغانی
اگر ابر نبود قدر آفتاب معلوم نبود. انگلیسی
اگر شاه دادگر نباشد، همانند ابری است که باران ندارد. چینی
بی ابر باران نیست، بی مهر صلح نیست. اتیوپی
خورشید پشت ابر نمی ماند. ارمنی
در پی برقی که در آسمان شانس زده می شود، ابر تیره را هم انتظار داشته باش. مجارستان
مانند ابر بالا نرو تا مانند مه ناپدید نگردی. ماداگاسکار
ماه همیشه زیر ابر پنهان نمی مونه. فارسی
هر ابری باران ندارد. انگلیسی
هر ابری می تواند، نوید بخش باشد. انگلیسی
هر ابری یک لایه نقره ای دارد. انگلیسی
همه ابرها باران ندارند. هلند
همه ابری هم بارون نداره. فارسی
کنگره :
PN۶۴۰۹ /ف۲ب۲ ۱۳۹۶
شابک :
978-600-04-8782-9