کتاب تخیلات لیبرالی: مقالاتی درباره ادبیات و جامعه نوشته لیونل تریلینگ و ترجمۀ موسسه خط ممتد اندیشه است که توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. این مجموعه مقالات، دربارۀ ادبیات و جامعه، اثری کلاسیک در بررسی ادبیات آمریکایی است؛ اما این بررسی به شرح جامعه و دیدگاههای اجتماعی آمریکا نیز میپردازد و نشان میدهد که چگونه شکل خاصی از اندیشه در این متون ادبی وارد شده است و چگونه ادبیات آمریکا بازتابی از امیال لیبرالی موجود در این کشور بوده است.
در این کتاب راههای آغاز نقد فرهنگی آمریکا نهفته است. نویسنده از احساسات، تصورات و تخیلات راهی به اندیشه میزند و از اندیشه به سیاست میپردازد و از سیاست به ادبیات گریز میزند تا از دریچۀ ادبیات به واکاوی آنچه در جامعه میگذرد بپردازد. او قهرمانهای رمانهای کلاسیک آمریکا را بازتابی از تفکر لیبرالیست حاکم بر جامعه میداند و شیوۀ رفتار آنها را برای بررسی اندیشۀ حاکم بر مناسبات فرهنگ آمریکایی تجزیه و تحلیل میکند. فرهنگ لیبرالی جامعۀ غرب همواره از دریچۀ نگاه خود به جهان اطراف و دیگر فرهنگها نگریسته و با رویکرد برخاسته از این دریچه به نقد روشها، منشها، فرآیندها و رویدادهای آنها پرداخته است و کمتر به نقد خویش برخواسته، لیکن گروهی از اندیشمندان غربی نیز از دیرباز به وضعیت حاکم بر جوامع خود انتقاد داشتهاند. این اندیشمندان که افکار آنها ملهم از مکاتب فکری مختلفی از جمله سوسیالیسم کلاسیک، مکتب انتقادی فرانکفورت، حلقۀ مونیخ، چپ نو، بومگراها و ... است، بر نقاط ضعف اندیشۀ لیبرالی و جامعۀ غربی انگشت گذاشته و دربارۀ آن بحث کردهاند.
لیونل تریلینگ (1905 ـ 1975)، استاد دانشگاه کلمبیا، منتقد ادبی، نویسندۀ امریکایی و یکی از مشهورترین منتقدان ایالات متحده امریکا در قرن بیستم است. بیشتر مقالات او که پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رفتار امریکایی را از دریچۀ ادبیات نقد میکند، در مجلات انتقادی مانند پارتیزان ریویو و روشنفکران نیویورکی منتشر شده است. کتاب حاضر که برجستهترین اثر او محسوب میشود دربردارندۀ چند مقاله در حوزۀ ادبیات انتقادی است. لیونل تریلینگ در مقالات این کتاب که در هرکدام به یک اثر، یک نویسنده یا یک موضوع پرداخته شده است خط مشترکی را دنبال میکند. نقطۀ مشترکی که خود او اینگونه آن را نشان میدهد؛ توجه بلاانقطاع بهاندیشههایی که ما با تسامح، لیبرالیسم میخوانیم و بهخصوص در ارتباط این اندیشهها با ادبیات.
پارتیزان ریدر را میتوان به عنوان یک اثر تاریخی شناخت، که یادآور یک موفقیت است. پارتیزان ریدر برای یک دهه بقا یافته و با نوعی سرزندگی دوام آورده است که شواهد مربوط به آن میتوانند در کتابی که در مورد سالگرد آن نوشته شده، یافت شوند.
با وجود این برای تبریک گفتن پیروزی باید فوراً از عوامل عظیمتر شکست که پیروزی در دل آن حاصل شده است، آگاه بود. زیرا آن چیزی که ما از آن به عنوان یک پیروزی برجسته صحبت میکنیم، چیزی بیشتر از این نیست: اینکه یک مجله که خودش را وقف انتشار انواع نوشتههای خوب کرده، قادر بوده است برای ده سال به حیات خود ادامه دهد و به قدری خودش را استوار کرده که تعداد مخاطبانش اکنون بالغ بر شش هزار خواننده است.