کتاب ساقینامه در شعر فارسی نوشته احترام رضایی میباشد و انتشارات امیرکبیر آن را به چاپ رسانده است. این کتاب به بررسی یکی از شاخههای جذاب و دلنشین شعر فارسی یعنی ساقینامه میپردازد و ضمن تحلیل خمریات عربی و فارسی، به معرفی اولین ساقینامهها و تحلیل مضامین و محتوای آنها میپردازد.
ساقینامه بخشی از ادبیات عرفانی و غنایی فارسی است که در آن شاعر با بهرهگیری از مضامینی چون باده، ساقی، میخانه، مطرب، و موسیقی به تصویرسازی احساسی و عرفانی میپردازد. این کتاب بهعنوان نخستین اثر جامع در این زمینه، به معرفی و تحلیل ساقینامهها پرداخته و آنها را از منظر تاریخی، ادبی، و عرفانی بررسی کرده است. احترام رضایی در این اثر تلاش کرده است تا با توجه به پیشینه خمریات در ادب عربی و فارسی، تحولات ساقینامهها را تبیین کند. او علاوه بر پرداختن به مضامین شعری و هنری این نوع از شعر، به جنبههای عرفانی و تأثیر آنها بر مخاطب نیز اشاره دارد. این کتاب، با زبانی علمی و درعینحال روان، مناسب پژوهشگران ادبیات و علاقهمندان به مطالعه مضامین خاص در شعر فارسی است.
در فرهنگ معین ذیل ساقی نامه آمده است: « نوعی مثنوی در بحر متقارب که در آن شاعر خطاب به ساقی کند و مطالبی مبنی بر یاد مرگ و بی ثباتی جهان و پند و اندرز و ترغیب او به ساقی گری آورد ».
همچنین مرحوم دهخدا و دکتر معین در کنار این دو تعریف ساقی نامه را قطعه ای معرفی می کنند ضربی در ماهور که در ضرب سنگین است و گویا اشعار ساقی نامه ها همراه با نواختن این قطعه خوانده می شده است... .