کتاب دگرگونیهای شعر معاصر عربی و فارسی نوشته زهرا خسروی است که توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شده است. این اثر، با رویکرد تطبیقی در ادبیات معاصر عربی و فارسی نگاشته شده است و به بررسی عوامل همسان نوزایی ادبی شعر دورۀ نهضت در جهان عرب و شعر دورۀ مشروطه در کشورمان میپردازد.
در این کتاب پس از بررسی مضامین و رویکردهای نو در شعر هر دو ملت و بیان همسانیهای آنها، دگرگونی شکل و ساختار شعر این دورهها همراه با تبیین زمینههای پیدایش این دگرگونی مورد بررسی قرار گرفته است. دلایل مهم این دگرگونیها را میتوان چنین مورد بر شمرد: رویکرد مردمی شعر این دورهها، تأثیر پذیری از شعر غربی، توجه به بیان اندیشه و احساسات و توجه به موسیقی درونی و ریتم و آهنگ شعر بیش از توجه به قواعد دستوری و عروضی. در فصل پایانی کتاب نیز سرودهایی از شاعران عرب و ایرانی با مضامین نوینی که زادۀ دگرگونیهای اجتماعی - سیاسی این دورههای تاریخی بوده، بیان شده است.
هرگاه سخن از ادبیات معاصر عربی به میان میآید، ناخودآگاه ذهن هر شنوندهای به سوی کشور مصر جلب میشود و این سرزمین باستانی را که پویایی و شکوفایی ادبی خود را از پایان سدۀ هجدهم میلادی همزمان با هجوم سپاهیان فرانسه به خاک این کشور آغاز نمود، خاستگاه ادبیات عربی برمیشمارد.
البته این تهاجم زمینههای رشد و توسعۀ مراکز آموزشی و در پی آن افزونی جمعیت باسواد و فرهیخته را فراهم آورد و شکلگیری نهضت ترجمه، اقتباس از آثار غربی، اعزام دانشجویان مصری به کشور فرانسه، رشد آگاهی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مردم مصر، تأسیس فرهنگستان ادب و گسترش اندیشههای لیبرالی غربی همگی از پیامدهای ورود سپاه ناپلئون به این کشور بود.