کتاب مقامات فتح الله خان شیبانی pdf

معرفی کتاب مقامات فتح الله خان شیبانی

کتاب مقامات فتح الله خان شیبانی اثری از زهرا اسدی می باشد که توسط انتشارات روزگار منتشر شده است. فتح الله خان شیبانی از شاعران و نویسندگان بزرگ قرن سیزدهم و چهاردهم ۱۳۰۸-۱۲۴۱ ه . ق و نیز یکی از منتقدان بزرگ پادشاهان قاجار و نمایندهٔ مسلک بدبینی است؛ و این اندیشهٔ او از بدبینی هوای محیط اروپایی زمان قاجار سرچشمه گرفته است. در اشعار او یک لحن اعتراض و شکوه ای مشهود است که در آدمی تأثیر می گذارد و اساس آن از بخت و اقبال غم انگیز خود شاعر است.

دکتر زهرا اسدی یکی از آثار او به نام «بیانات شیبانی لامتثال فرمان سلطانی» را که به شکل نسخه خطی بوده، تصحیح کرده و در اختیار ادب دوستان قرار داده است. بیانات شیبانی به شکل مقامه نگاشته شده که شامل یک دیباچه، دوازده مقامه و فرجام سخن است. شیبانی با تألیف این اثر زیبا و دلپذیر، جان تازه ای به کالبد مقامه نویسی فارسی بخشید و به این نوع ادبی که از زمان نگارش گلستان سعدی در قرن هفتم تا انشای این اثر مورد بی مهری قرار گرفته بود، رونق بیشتری بخشید و مقامه نویسی را که اغلب جنبهٔ سرگرمی و قصه و حکایت یا درخواست و سؤال داشت؛ در خدمت حکمت، عرفان، اخلاق و ادب درآورد.

این «بیانات» خطابه های ادبی است که مؤلف به دستور ابومظفر ناصرالدین شاه نگاشته است. این اثر شامل دیباچه، سبب تألیف، دوازده مقامه (در حکمت، اخلاق، پند و اندرز) و فرجام خاتمه است. شاعران این عصر در انواع شعر از قصیده و مثنوی و غزل و قطعه و مرثیه و غیره از استادان متقدم پیروی کرده اند و اگر از حیث مضمون و لفظ تازگی هایی در آثار آنان است از نظر قالب اشعار و زمینه پردازی ابتکاری آشکار نداشته اند، و اوزانی تازه نیاورده اند مگر تصنیف هایی که در اواخر عصر قاجاریه رواج یافته است. از انواع شعر در این دوره می توان به این قالب ها اشاره کرد:

قصیده، مثنوی، غزل، رباعی، قطعه، مسمط، مرثیه. در این میان تنها دربارة قالب قصیده سخن گفته می شود که به «فتح الله شیبانی» هم بی ربط نیست و از بحث دربارة قالب های دیگر خودداری می شود، چون از حوصلة مقدمه کتاب مقامات فتح الله خان شیبانی خارج است.

گزیده کتاب مقامات فتح الله خان شیبانی

"پرودگارا، پادشاه ما را که همه عدل و انصاف و حلم و بردباری و مهربانی در حق عموم رعایا است خاصه درباره بندگان قدیم و چاگران دیرین و بر خصوص نسبت بدین پیر شکسته که در کنف معدلت و نَصفَت او آنچه از فراغ دل و آسایش خاطر منظور داشت حاصل آمده است؛ و مراتب صبر و تسلیم و رضا و قناعت و توکل خود را تکمیل کرده در پناه فضل و رحمت خود از همه آفات زمانه مصون بدار؛ و جمیع سعادات دو جهانی را بدو ارزانی فرمای؛ و بر حشمت و جلالت و عظمت و شوکت و عمر و دولت او در افزای. ای پسران آدم، چنان فریفته دنیا مشوید که از آخرت بازمانید و چندان از آن دوری مکنید که کار معیشت و سامان زندگانی شما پریشان شود. و چون نشان بدبختی، کاهلی و جاهلی است عمر به نادانی ضایع مگذارید؛ و در طلب دانش از تکاپوی دست باز مدارید. همسایه نیک را رحمت رحمان و زن خوب را راحت جان شناسید و هم خوابة بد و همجوار نکوهیده را دشمن دین و زحمت روان دانید و صحبت ایشان را چون مار و کژدم پندارید."