مللی که سالیان دراز در ناحیهای زیستهاند و با حوادث آسان و دشوار روبهرو شدهاند؛ به فخرها و پیروزیها دست یافتهاند و شکستها و ناکامیها را تجربه کردهاند. ناگزیر داستانها و سرگذشتهای فراوانی از پهلوانان و قهرمانان خود دارند.
با مطالعه این داستانها و سرگذشتها میتوان به خصایص نژادی و روحیه مردم آن سرزمینها در زمان مواجهه با سختیها و مجاهدتها پی برد. داستانها و منظومههای حماسی یکی از بهترین وسایل تحقیق برای یافتن ریشه و بنیاد یک ملت نیز هست. در همین راستا این کتاب تاریخچه حماسهسرایی در ایران را از قدیم تا کنون بررسی میکند.
دکتر ذبیحالله صفا در کتاب به حماسه سرایی در ایران به بررسی حماسههای ایرانی از قدیمیترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری میپردازد. در کشور عزیزمان میپردازد. نویسنده موضوعات کلی را در چهار گفتار تنظیم نموده و هر گفتار را به چند فصل تقسیم نمودده تا هم مطالعه مسائل و هم فهم آنها برای خواننده آسانتر شود.
کتاب سکسیکین
یکی از کتب مهم حماسی که محققا به نثر پهلوی وجود داشته. کتابیست که مسعودی هنگام گفتگو از غلبه «زو» بر افراسیاب از آن نام برده است. نام این کتاب در نسخ مختلف به صورتهای مصحف عجیبی مانند: تبکتکین، النسکین، کیکین و غیره آمده است. ظاهرا این اسامی همه غلط و دور از صوابست است. مصحح فرانسوی مروج الذهب چاپ پاریس«باریده دو مینار» این نام را «سکیسران» تصور کرد.
و بعقیده کریستین سن این انتخاب دور از صواب نیست. زیرا سکیسران بایست در زبان پهلوی سگسران یعنی سران سک، سران سگستان(سیستان) بوده باشد. بعقیده من این نام در اصل کتاب کلمهیی نظیر سکسبین، سکزبین(سگزبان)، سکسبکین بوده است و رابطه موضوع کتاب با اخبار سیستان و داستان رستم چنین حدسی را ایجاب میکند. مطالب این کتاب عبارت بوده است از اعمال کیخسرو_گرفتار کردن قاتلان سیاوش_ چارهگریها و جنگهایی که میان ایرانیان و تورانیان وجود داشت.