شرق شناسی

کتاب شرق شناسی نوشته ادوارد سعید و با ترجمه لطفعلی خنجی به رشته تحریر درآمده و توسط انتشارات امیرکبیر نیز منتشر شده است.

• معرفی کتاب شرق شناسی
• خلاصه کتاب شرق شناسی
• برشی از متن کتاب شرق شناسی
• دانلود کتاب شرق شناسی 

معرفی کتاب شرق شناسی

شرق شناسی دارای دو معنای متفاوت است، یکی عالمانه یا آکادمیک و دیگری تخیلی. تبادل و «تردد» بین این دو مفهوم به طور مداوم رخ می دهد و از اواخر قرن هجدهم به این طرف «تردد» بین این دو مفهوم و اثرگذاری آن ها بر یکدیگر معتنابه و تا حد زیادی منضبط و شاید حتی منظم بوده است. در اینجا مترجم به مفهوم سوم شرق شناسی می رسد که از دیدگاه های تاریخی و مادی مشخص تر از هر یک از دو مفهوم دیگر است. چنان چه اواخر قرن هجدهم را به تقریب هنگام آغاز شرق شناسی به شمار آوریم، شرق شناسی را می توان به صورت نهاد فراگیری مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار داد که وسیله پرداختن به مشرق زمین بوده است و مراد از پرداختن به مشرق زمین عبارت است از سخن گفتن درباره آن، تصویب کردن نظرات مربوط به آن، توصیف آن، تدریس درباره آن، اقامت در پهنه آن و حکم راندن بر آن. سخن کوتاه، در این مقال شرق شناسی یعنی یک شیوه غربی برای سلطه بر مشرق زمین و تغییر ساختار آن و اعمال قدرت بر آن.
کتاب شرق شناسی ادوارد سعید یکی از متون بنیادی در مطالعات پسااستعماری است و مطالعات شرق میانه را متحول کرده است. ادوارد سعید یکی از مهم‌ترین چهره‌های فرهنگی اواخر قرن بیستم است. او این کتاب را در سال ۱۹۷۸ نوشته و در آن این ادعای مهم را طرح می‌کند که آثار عالمانه‌ی آمریکایی و اروپایی، بازنمایی‌های فرهنگی غیردقیق، گمراه‌کننده و کلیشه‌ای از شرق ارائه داده‌اند. از نظر سعید «خاور زمین دوره‌ای است که تمامی شرق بدان محدوده شده است».

خلاصه کتاب شرق شناسی

شرق شناسی در حکم «گسترش» یا «شرح و بسط» یک تمایز یا تفاوت ساده یا اساسی جغرافیایی بین دو نیمه برابر جهان یعنی شرق و غرب است و در عین حال در حکم شرح و بسط رشته کاملی از «علایق» یا «منافع» است. این علایق یا منافع را شرق شناسی نه تنها پدید می آورد، بلکه محفوظ می دارد و ابزار کار شرق شناسی برای این پدید آوردن و محفوظ داشتن عبارتند از کشفیات پژوهشگرانه، بازسازی های مبتنی بر زبان شناسی، تجزیه و تحلیل مبتنی بر روانشناسی و توصیفات مبتنی بر جامعه شناسی و جغرافیای محلی. شرق شناسی نوعی «اراده» یا «قصد» را بیان می دارد یا به عبارت درست تر، نوعی اراده یا قصد هست و هدف از این قصد یا اراده آن است که آنچه به وضوح جهانی دیگر گونه است (یا شق دیگری از جهان است یا جهانی است که برای غربیان تازگی دارد) درک شود و در مواردی تحت مهار و در معرض مداخله قرار گیرد یا حتی به جهان غرب منضم گردد.
کتاب شرق شناسی به سه فصل طولانی و 12 بخش کوچک تر تقسیم شده است و هدف از این کار آن بوده است که امر عرضه و توضیح و نمایش هرچه بیشتر تسهیل شود. در فصل اول که عنوانش «دامنه شرق شناسی» است، دایره بزرگی به گرد همه ابعاد موضوع کشیده می شود (هم با توجه به سلسله مراتب تاریخی و رویدادهای تاریخی و هم با در نظر داشتن موضوعات و مباحث فلسفی و سیاسی). در فصل دوم که «ساختارها و نوساختارهای شرق شناسانه» عنوان دارد، کوشیده شده است که تکوین و رشد شرق شناسی نوین بررسی شود. این کار هم با دنبال کردن مراحل، کم و بیش با توجه به مراتب تقدم و تأخر زمانی انجام شده است و هم از طریق توصیف رشته «ابزار» یا وسایلی که کاربردشان در نزد عمده شاعران و هنرمندان و پژوهشگران معمول است. عنوان فصل سوم «شرق شناسی در عصر حاضر» است. این فصل با اشاره به زمانی آغاز می شود که همان زمان ختم مدلول فصل پیشین است (یعنی حدود سال 1870). دوره مورد بحث این فصل دوره گسترش کلان استعمار در مشرق زمین است و نقطه پایان یا نقطه «اوج» آن جنگ جهانی دوم است. در آخرین بخش فصل سوم به چگونگی گذر از مرحله سیطره فرانسه و بریتانیا به مرحله سیطره امریکا توجه شده است. سرانجام این بخش کوشیده است که از واقعیات اجتماعی و فکری کنونی شرق شناسی در ایالات متحده طرحی یا تصویری به دست دهد.

برشی از متن کتاب شرق شناسی

شاتوبریان هرگاه که به این رهایی نائل می گردد، از برکت آن تنها می تواند به یک جا بازگردد و آن مکان عبارت است از قلمرو خیال پروری و تعابیر خیال پرورانه. توصیف مشرق زمین محو می شود و عامل محوکننده مجموعه طرح ها و نقش هایی است که توسط خودبینی سلطه گرانه بر آن توصیف ملصق می شود. این خودبینی سلطه گرانه قدرتش را به هیچ وجه پنهان نمی دارد. اگر در نثر لین می بینیم که خودبینی ناپدید می شود تا مشرق زمین را با تمامی جزئیاتش واقع بینانه بر ما بنمایاند، در مورد شاتوبریان، خودبینی خود را در دریایی غرق می کند که همانا تصور عجایبی است که خود می آفریند. آن خودبینی سپس دوباره زاده می شود، این بار نیرومندتر از همیشه و تواناتر به چشیدن طعم قدرت خویش و لذت بردن از تعابیر آن:
هنگامی که شخص در یهودیه سیر و سیاحت می کند، ابتدا عامل کسل کننده ای بر قلب و روح او مسلط می شود. ولی هنگامی که پس از گذشتن از یک مکان تنها و مهجور به یک مکان دیگر منزوی و دو رافتاده، فضای بی انتهایی در پیش چشمان مسافر گسترده می شود، حالت کسالت اندک اندک برطرف می شود و مسافر یک وحشت پنهانی را در درون خود احساس می کند. این وحشت نه تنها روح را نمی آزارد بلکه به آن دلیری می بخشد و نبوغ بومی شخص را ارتقا می دهد. پدیده های خارق العاده ای از همه گوشه زمینی نمایان می شوند که جولانگاه معجزه ها بوده است: آفتاب سوزان، شاهین متهور و بی پروا، درخت انجیر خشکیده... تمامی صحنه ها و تمامی شعری که در کتاب مقدس نهفته است در اینجا در پیش چشم گسترده می شود.

نویسنده کتاب شرق شناسی

ادوارد سعید در سال 1935 در بیت المقدس زاده شد و در سال 2003 در امریکا درگذشت. دوران کودکی او و تحصیلات مقدماتی اش در قاهره گذشت. به قول خودش، در دوران کودکی در دو مستعمره زیسته بود و از استعمار احساس مستقیم و آگاهی دست اول داشت. و اما در امریکا و دانشگاه های آن بود که ادوارد سعید همچون یکی از چهره های تابناک عالم آموزش و پژوهش درخشید (و همچنین در عالم سیاست در رابطه با فلسطین و نیز در متن جهانی و در رابطه با نقش امپریالیسم).
وی در عین پایبندی شدید به آرمان های خلق فلسطین، یکی از بزرگترین محققان جهان غرب به شمار می رفت که از جمله بسی امریکایی و اروپایی زیر دستش آموزش یافته و از مکتبش کسب فیض کرده بودند. به مباحث متعددی از علوم سیاسی و اجتماعی و تاریخ گرفته الی ادبیات نه تنها احاطه داشت بلکه در سطوح بالا احاطه داشت. یکی از آخرین سمت های دانشگاهی او در ایالات متحده استادی کرسی ادبیات تطبیقی در دانشگاه «کلمبیا» بود. ولی در دانشگاه های معتبر دیگری هم سمت هایی احراز کرده بود (از جمله در دانشگاه های «هاروارد» و «ییل» و «جانز هاپکینز»). آثاری که به زبان انگلیسی نوشته است به بیش از 20 زبان دیگر ترجمه شده اند.

دانلود کتاب شرق شناسی 

نسخه الکترونیکی کتاب شرق شناسی را می توانید از طریق نرم افزار فراکتاب دانلود کرده و سپس در کتابخوان فراکتاب به مطالعه آن بپردازید.

مشخصات کتاب شرق شناسی در جدول زیر آورده شده است:

مشخصات
ناشر:	امیر کبیر
نویسنده:	ادوارد سعید
مترجم:	لطفعلی خنجی
تعداد صفحه:	536
موضوع:	مطالعات فرهنگی، ارتباطات
قالب:	الکترونیک