کتاب سیر مطالعات اسلامی در غرب به قلم داوود رنجبران است که توسط انتشارات دفتر نشر معارف منتشر شده است. کتاب سیر مطالعات اسلامی در غرب، به مباحث وحدت ایدئولوژیک تا کثرت مکاتب میپردازد. تعریف کلیدواژهها با اینکه عمدتاً از روشهای نوین پژوهشی به حساب میآید، اما در میراث اسلامی سابقه داشته و در بسیاری از کتب و رسالههای مصنفان و متفکران مسلمان، تعریف موضوعهای اصلی و مرتبط، سرآغاز و پیشانی اثر به حساب میآمده و تعریف به حد یا به رسم یا غیر اینها که در علم منطق مشهور است، همواره از مباحث مهم مورد توجه بوده است.
گاهی هم به خاطر اهمیت موضوع و توسعه معانی موجود در آن به مسئله تعریف میپرداختند و آن را شرح و بسط میدادند. بنابراین یکی از ویژگیهای کلی آثار متقدم اسلامی، عدم ورود به موضوع قبل از تعریف دقیق کلیدواژهها است. عدم تعریف دقیق کلیدواژهها سبب میشود گاه معانی تغییر یابند و برداشتها و تفسیرهای متنوعی از یک مفهوم ارائه شود. لذا لازم است پیش از ورود به بحث کلیدواژههایی نظیر مطالعات اسلامی؛ شرقشناسی؛ اسلامشناسی، اسلام و... توضیح داده و تبیین شود.
در این اثر عنوان مطالعات اسلامی به معنای کلیه فعالیتهایی است که غرب از آغاز تاکنون به منظور آشنایی با اسلام و جهان اسلام انجام داده است.
موضع شرقی ها درباره شرق شناسی
شرقی ها و بویژه مسلمانان موضع گیری متفاوتی درباره جریان خاورشناسی داشته اند. این موضع گیری ها را به صورت زیر می توان ارائه کرد:
دشمنی، بیم و هشدار
محتوای این موضع بر این اساس استوار است که هر آنچه از طرف غرب صادر می شود ناشی از جنگ دینی و نژادپرستانه است، از این رو، از نگاه این افراد، خاورشناسان هرگز نمی توانند موضع منصفانه ای داشته باشند، زیرا آنان همواره موضع دشمنی با اسلام و مسلمانان داشته و در جامعه ای زندگی و رشد کرده اند که همواره منافع خود را ترجیح داده و نتایج فرهنگی را فقط در جهت مصالح خود تنظیم می کنند؛ از این رو دشمنی همواره همراه این نتایج وجود خواهد داشت. بنابراین همیشه با ترس و شک و واهمه با این نتایج برخورد می کنند.