کتاب انسان شناسی اسلامی با نویسندگی اکبر احمد و ترجمه عباس عالی زاده و محمدرضا گلستانی به رشته تحریر درآمده و توسط انتشارات امیرکبیر نیز منتشر شده است.
کتاب انسان شناسی اسلامی، نخستین تلاش نظام مند برای ارزیابی انسان شناسی غربی از منظری اسلامی است. نتیجە ساده، آن که در آن رشته (انسان شناسی غربی)، برای دانشمندان اسلامی، موارد بسیاری برای یادگیری وجود دارد و (موارد) بسیاری هم برای اجتناب، در پیوند با اصل عمومیت (جهانی بودن) و بی طرفی (عینی بودن) روح اسلامی که نویسنده این اثر را تحت تأثیر قرار داده است.
نتیجه گیری های اشتباه انسان شناسان غربی که آقای دکتر اکبر احمد در این بررسی نشان می دهد، می تواند هم از لحاظ کمّی و هم از لحاظ کیفی کارگر بیفتد. آن دسته از اشتباهاتی که ناشی از فقدان اطلاعات صحیح بوده را می توان کم وبیش ناراحت کننده دانست. با این وجود، اشتباهات روش شناختی بسیار جدی تر است.
کتاب انسان شناسی اسلامی به طورخاص، مردم شناسی انگلیسی است و براساس انسان شناسی اجتماعی نوشته شده است. انسان شناسی اجتماعی می گوید اگر می خواهید فرهنگ را بشناسید بایستی از طریق جامعه آن را شناخت؛ برخلاف مکتب آمریکایی که در انسان شناسی فرهنگی می گوید فرهنگ را باید با خود فرهنگ شناخت. اما شناخت جامعه در انسان شناسی اجتماعی به چه صورت است؟ مکتب انسان شناسی اجتماعی می گوید جامعه شبیه انسان است، یعنی همان طور که انسان سر و دست و پا و سیستم گوارش دارد، جامعه هم دارای یک چنین اجزایی است. به طور مثال معادل مغز برای بدن، جایگاه رهبر جامعه است یا دست جامعه، صنعتگران هستند و سیستم گوارش، کشاورزی است و جنگاوران، پاهای جامعه هستند. این ها یک چنین تقسیم بندی ای دارند و به طور مثال مذهب و روحانیون را قلب می گیرند. پس روشن شد که در انسان شناسی اجتماعی برای این که فرهنگ را از طریق جامعه بشناسند، جامعه را به انسان تشبیه کردند، بر اساس انسان شروع کردند به یک نوع شناخت از جامعه.
اکبر احمد از مردم شناسی اسلام شروع می کند و به نقد مردم شناسی های رایج در غرب -نسبت به اسلام- و تحریفات موجود در آن ها می پردازد. حتی به تحریف پیامبر اسلام(ص) و قرآن در آثار آنان اشاره کرده و پس از رد چنان مشی و طریقی، می گوید خودمان بایستی از یک مردم شناسی اسلام شروع کنیم؛ به خصوص با توجه به این که حوزه های فرهنگی اسلامی بسیار گسترده است و مسلمانان جمعیت زیادی دارند. می گوید این ها به شدت پراکنده هستند و حوزه های فرهنگی مستقل و تاریخی دارند و هرجا بروید به فرض به مصر یا عراق یا ایران، هزاران حوزە فرهنگی مختلف وجود دارد. پس ما برای شروع به مردم شناسی اسلام، بایستی حوزه های فرهنگی و مذهبی جهان اسلام را شناسایی کنیم و این که این ها چگونه با هم ارتباط دارند؛ ارتباط های معرفتی، ارتباط های ساختاری. در امتداد چنین فعالیتی به مردم شناسی اسلامی هم می رسیم. باید از مردم شناسی اسلام شروع کنیم و به مردم شناسی اسلامی برسیم.
کتاب انسان شناسی اسلامی در چند بخش و فصل به نگارش درآمده و به بررسی و تحلیل موضوعات و عناوینی نظیر؛ «کار میدانی انسان شناسانه، چهارچوب نظری در انسان شناسی غربی، انسان شناسی اسلامی» میپردازد.
ساختار اجتماعی
تا همین چند وقت اخیر غالب انسان شناسان اجتماعی به خصوص در بریتانیا بر تحلیل نظام های اجتماعی، به مثابه نظام های کنش تأکید می کردند؛ به آن معنا که در قالب اصطلاحات علی به کار می برند. سهم ستودنی نیم قرن گذشته (آن چیزی که به وسیلە ادکلیف براون و مالینوفسکی از دورکیم و اسلافش منتج شده اند) در همین سطح ساختار یافته بود. کلیدی که درِ فهم نظام مند از جوامع نخستین ساده تر را باز کرد، همان قیاس ارگانیک بود که از جامعه شناسی فرانسوی گرفته شد، و کارکرد ارگانیسم ها همچون کارکرد ماشین ها بدون هر گونه ارجاع به حالت های ذهنی اجزای سازندە آن در نظر گرفته شد. محققان قارە (اروپا) و آمریکا و تعداد اندکی از انسان شناسان اجتماعی در بریتانیا، به طور پیوسته و مداوم علاقە خود را معطوف ایده ها و افکار افراد ساخته اند و این دو مقوله را در گزارش هایشان و به عنوان عناصر تأثیرگذار در نظام های کنش، به کار برده اند. مدل های نظری که به طور عمده مشخصه انسان شناسی اجتماعی مدرن اند، همان هایی هستند که جوامع را همچون نظام های کنش می بینند و به صراحت یا به طور ضمنی، قیاس ارگانیک را به کار می گیرند. تنها در سال های اخیر است که مطالعە نهادهای فرهنگی و اجتماعی به مثابه نظام های معانی، در نظر گرفته شده و به دغدغە اصلی تبدیل شده است.
در سطح کنش، دو گونه پرسش مرتبط با تفکر می تواند دربارە نهادهای اجتماعی مطرح شود که هر دوی آن ها به عللی برمی گردد. اولین مورد به این مسئله مربوط می شود که چیزها چگونه این چیزی شده اند که هستند و این پرسش ناگزیر یک بررسی تاریخی را می طلبد.
نسخه الکترونیک کتاب انسان شناسی اسلامی را می توانید از طریق نرم افزار فراکتاب دانلود کرده و سپس در کتابخوان فراکتاب به مطالعه ی آن بپردازید.
مشخصات کتاب انسان شناسی اسلامی در جدول زیر آورده شده است:
مشخصات | |
ناشر: | امیر کبیر |
نویسنده: | اکبر احمد |
مترجمان: | عباس عالی زاده و محمدرضا گلستانی |
تعداد صفحه: | 154 |
موضوع: | انسان شناسی، اسلام و معارف |
قالب: | الکترونیک |