کتاب فارسی فی فن الالحان

معرفی کتاب فارسی فی فن الالحان

کتاب فارسی فی فن الالحان، با موضوع ادبیات و موسیقی، در سال 824ه .ق نوشته شده و مشتمل بر دو رساله است: «الادوار فی معرفة النعم والاوتار لصنی الدین عبدالمومن الفاخر الخویی الارموری طاب ثراه» و «کتاب فارسی فی فن الالحان» نام و نشان مؤلف مشخص نیست. رساله، با حمد و ثنای پروردگار و نعت پیامبر آغاز می‌شود و سپس، وارد مباحث موسیقی می‌شود. مقدمة اثر در دو بخش تألیف شده است.

مبحث اوّل در بیان حدّ موسیقی و موضوع آن است و مبحث دوم در بیان مبادی این علم است. پس از مقدمه، فنّ اوّل، در بیان الحان است و فنّ دوم در ایقاع. خاتمة کتاب نیز، در بیان مباشرت عمل ذکر شده است. هر مبحث رساله به بخش‌های متعددی قسم‌بندی شده است. مصحح رساله، در آغاز کتاب، شرح مفیدی بر نسخه‌ها و محتوای اثر بیان کرده است.

گزیده کتاب فارسی فی فن الالحان

از ادوار پُرشکوه تاریخ موسیقی ایرانِ پس از ساسانیان روزگار تیموریان است. در این روزگار، موسیقی به حدّی از مقبولیت و توجه برخوردار بود که کتب تاریخی و تذکره‏ های این دوران، همچون اغانیِ ابوالفرج اصفهانی در قرن چهارم، مملو است از نام موسیقی‏دانان.

پس از ظهور مولانا صفی‏ الدین ارموی و تصنیف دو رساله الشرفیه و  الادوار، تحولی شگرف در علم موسیقی رخ داد. جایگاه و تأثیر این دو رساله در تاریخ موسیقی بدان حدّ است که بارها موسیقی‌دانان و مؤلفان آن‌ها را ترجمه، شرح، و نقد و بررسی کرده‌اند؛ کسانی همچون مولانا جلال‏الدین فضل‏الله العبیدی و مولانا سعدالدین کوچک و مولانا عمر تاج خراسانی و مولانا نصرالله قاینی ‌ـ‌که خواجه عبدالقادر مراغی در آثارش بدان‌ها اشاره می‏ کند ـ و کسانی همچون مولانا مبارک‌شاه ، علامه قطب‏الدین شیرازی، عمادالدین یحیی بن احمد کاشی (وفات: پس از 746 ق)، که ادوار را به فارسی ترجمه کرده و، بنا بر قول خود در رساله‌اش، در تبیین مطالب ادوار سعی کرده و آن را شرح داده است...