کتاب حل و فصل منازعات در سازمان تجارت جهانی نوشته آریا عزیزی و الهه اکبری دوبرجی میباشد و انتشارات قانون یار آنرا به چاپ رسانده است. این کتاب به بررسی حل و فصل اختلافات بین المللی، نظام حل و فصل اختلافات در سازمان تجارت جهانی و روشهای سیاسی حل و فصل اختلافات بین المللی میپردازد.
برای آن که یک سازمان بین المللی بتواند از کارآمدی خوبی برخوردار باشد باید دارای یک نظام مناسب برای حل و فصل اختلافات باشد تا پس از تشکیل بتواند در رابطه با مسائل مختلف سازمان از جمله تفسیر اساسنامه، توافقات، اصول و اهداف سازمان و موارد مشابه در بین اعضا بروز خواهد کرد. در مورد موافقت نامه های تجاری بین المللی علاوه بر مذاکراتی که برای رسیدن به توافق و تعیین تعهدات مورد توافق به عمل می آید وابسته به این خواهد بود که این تعهدات دارای قدرت اجرایی باشد.
این قدرت و توان اجرایی تا حدود زیادی بستگی به ابزارهایی دارد که به عنوان ضمانت اجرایی در آن پیش بینی شده است و هر چه ساختار و چگونگی حل و فصل اختلافات در سازمان کامل تر و قوی تر باشد، پشتوانه اجرای تعهدات آن سازمان بین اعضاء محکم تر خواهد بود.
اولین موج رویکرد حل اختلافات به سال 1965 یعنی زمانی که طرح ارائه خدمات مشاورهای و وکالتی به مراجعان تهی دست دادگاههای آمریکا عنوان شد باز می گردد. متعاقب آن و در سال های دهه 70 قرن گذشته در اعتراض به عدم کارآیی و نقایص عدیده سیستم قضایی آمریکا بحث شیوههای جایگزین حل و فصل اختلافات رواج بسیاری پیدا کرد. در آن زمان تلاش بر این بود تا با ارائه مشاوره و راهنماییهای حقوقی ضمن توانمندسازی ایشان به حل اختلافات به طول علی الرأس، بسیاری از هزینه های دادرسی قضایی تحمیلی به طرفین متنازع را کاهش دهند.
مرحله دیگری که رویکرد فراگیر شدن حل و فصل اختلافات شاهد آن بود، مطرح شدن رویکرد مبتنی بر حمایت از منافع طرفین متنازع با تأکید بر صیانت از منافع عمومی جامعه جهانی بود. این مطلب بیشتر در مواردی مصداق داشت که به طور مثال یک شخص حقیقی یا حقوقی از اهرم های قدرت کافی برای تضمین حفظ منافع خود در جریان رسیدگی به اختلاف برخوردار نیست اما از لحاظ ادله اثبات دعوا و وجاهت ادعاهای مطروحه ذی حق میباشد.