کتاب عقل و استدلال و عقلانیت
معرفی کتاب عقل و استدلال و عقلانیت
کتاب عقل و استدلال و عقلانیت حاوی مجموعه تأملاتی است که دکتر سعید زیباکلام در سال های اخیر ذیلِ برخی آیات قرآن حکیم و نیز، اظهارات بعضی از برجسته ترین فیلسوفان و متفکران خطِ مقدمی معاصر غربی طرح و بحث کرده است.
چنان که از نام کتاب پیداست، این تأملات عمدتاً بر موضوع «عقل و استدلال و عقلانیت» متمرکز شده اند. البته سبک خاص و ویژه نگارش کتاب عقل و استدلال و عقلانیت، آن را از دیگر کُتُب فلسفی موجود در فضای فکری و آکادمیک ما متمایز می کند.
سعید زیباکلام در سال ۱۳۳۲ در تهران متولد شد. مهندسی برق و الکترونیک را در سال ۱۳۵۶ در انگلستان به پایان رساند و در همان سال دوره کارشناسی ارشد صلح شناسی(گرایش جامعه شناسی انقلاب) را در دانشگاه برادفورد انگلستان آغاز کرد و در سال ۱۳۵۷ به ایران بازگشت.
دوره دکتری را در رشته فلسفه در سال ۱۳۶۵ آغاز کرد و در سال ۱۳۶۹ از دانشگاه لیدز انگلستان فارغ التحصیل شد. وی هم اکنون عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران است و حوزه های اصلیِ پژوهشی او عبارتند از:
«علم شناسی و روش شناسی علم»، «نظریه های عقلانیت»، «فلسفه شناسی» و «فلسفه سیاست». از سعید زیباکلام تاکنون چندین مقاله پژوهشی در مجلات تخصصی بین المللی به چاپ رسیده است. همچنین، از مهم ترین آثار تألیفی و ترجمه ای او می توان به کتاب های چیستی علم(۱۳۷۸)، طرح و نقد نظریه لیبرال دموکراسی(۱۳۸۰)، معرفت شناسی اجتماعی(۱۳۸۴) و ساختار انقلاب های علمی(۱۳۸۹) اشاره کرد.
زیباکلام در آغاز کتاب عقل و استدلال و عقلانیت، جامعه فکری معاصر ما را با این پرسش بنیانی مواجه می کند که «آیا لازم است متفکران، متکلمان، عالمان اجتماعی، مفسران، فقیهان، و فیلسوفانی که به نحوی نگاه به منابع و میراث فرهنگی-معنوی بومی دارند نظریه ای در باب عقلانیت دراندازند؟» (ص۹).
و نهایتاً پاسخ خویش را با طرح پرسشی انکاری چنین صورت بندی می کند: «روشن است که می توان با غور و غواصی در جریان بسیار بی قرار، مواج و پرتحول عقلانیت در فلسفه و اندیشه غربی، آراء و اندیشه هایی را با عطف و نظر به آنها تحت عنوان نظریه ای در باب عقلانیت و یا، دقیق تر، تحت عنوان تمهیداتی جهت تقویم عقلانیتی اسلامی درانداخت. اما اینک از خود سؤال کنیم: چه ضرورتی دارد که نام آن مجموعه از تأملات و پژوهش ها را نظریه ای در باب عقلانیت و یا تمهیداتی جهت تقویم عقلانیتی اسلامی بگذاریم؟»
