جوندگان گروهی از پستانداران هستند که به واسطه‌ی داشتن برخی صفات مشترک مرفولوژیکی، ژنتیکی و غیره، از نظر رده‌بندی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و در مجموع یک راسته به همین نام «Rodentia» را تشکیل می‌دهند.

کتاب مرجع کامل جوندگان ایران، اثر سیدمهدی محجوب؛ در چهار فصل به نگارش درآمده است که در بخش نخست کلیات جوندگان شامل خصوصیات، عادات و رفتار، انواع خسارت‌ها، شکل ظاهری، طرز تشخیص و شناسایی و همچنین رده‌بندی آورده شده است که نیاز کلی همه‌ی افراد برای آشنایی با این جانوران را مرتفع می‌کند. فصل دوم فون جوندگان ایران است. به طور کلی، بررسی‌های فونستیک و معرفی و توصیف کامل گونه‌های شناخته شده، از کارهای مهم و پایه برای همه‌ی مناطق است. در فصل سوم یکی دیگر از نیازهای اساسی کارشناسان یعنی روش‌های مطالعه و بررسی جوندگان ذکر شده است.

روش انجام نمونه برداری، تعیین فون در یک منطقه، آماربرداری و برآورد جمعیت، آزمایش و مقایسه‌ی سموم، انواع تله‌ها و تله‌گذاری کردن، نگهداری نمونه‌ها و تاکسیدرمی، آشنایی با موش‌های آزمایشگاهی و... از بخش‌های مهم این فصل هستند که با وجود نیاز شدید، غالب افراد و به ویژه کارشناسان با آن‌ها آشنایی ندارند. ویژگی مهم دیگر این کتاب در فصل پایانی آن بوده که روش‌های مبارزه و مدیریت جوندگان به طور کامل بیان شده است.

با وجود اهمیت و به ویژه آفت عمومی بودن جوندگان و وظیفه داشتن همه‌ی افراد چه در بخش دولتی و چه خصوصی در مبارزه، متأسفانه کمتر به آن پرداخته می‌شود. لذا، معرفی روش‌های مختلف مبارزه، انواع فرمولاسیون‌ها و جونده‌کش‌های مجاز در کشور از مباحث این فصل هستند که در سایر منابع نمی‌توان آن‌ها را به طور کامل یافت.

گزیده کتاب مرجع کامل جوندگان ایران

2-1 تعداد و تنوع گونه‌ها در جوندگان
ردۀ پستانداران جزو شاخۀ طنابداران، زیرشاخۀ مهره‌داران و پیچیده‌ترین و تکامل یافته‌ترین جانوران دنیا و از مهره‌داران خونگرم هستند که در آب، خشکی و هوا یافت می‌شوند. برای مثال، انسان‌ها، گوزن‌ها، گربه سانان، وال‌ها، جوندگان، خفاش‌ها و... از جملۀ گروه‌های پستانداران هستند. بدن این جانوران کم و بیش از مو یا خز پوشیده شده است و همۀ آن‌ها به نوزاد خود در ابتدای تولد شیر می‌دهند. تعداد پستانداران شناسایی شده در ایران تاکنون بالغ بر 168 گونه است که در 10 راسته و 37 خانواده قرار دارند و بیشترین تعداد این گونه‌ها به جوندگان مربوط است. راستۀ جوندگان بزرگ‌ترین راسته در پستانداران است و حدود 40 درصد آن‌ها را تشکیل می‌دهد (ردۀ پستانداران شامل حدود 5000 جنس است). در این راسته در دنیا، بالغ بر 481 جنس، 2277 گونه و حدود 6400 گونه و زیرگونه در 30 خانوادۀ زنده و علاوه بر آن، حدود 300 جنس و 12 خانواده هم از روی فسیل‌ها شناسایی و گزارش شده و همچنین جمعیت جوندگان در روی زمین، احتمالاً از جمعیت کل پستانداران دیگر بیشتر است.

در ایران نیز حدود یک سوم گونه‌های پستانداران را جوندگان تشکیل می‌دهند. بنا بر بررسی‌های انجام گرفته توسط نویسنده و نیز گزارش‌های پراکندۀ مختلف، از راستۀ جوندگان 8 خانواده و 69 گونه در ایران معرفی شده‌اند، اما باید توجه داشت که به دلیل کمبود تحقیقات انجام گرفته، پراکندگی زیاد گونه‌ها، عدم امکان نمونه برداری در همۀ مناطق و همۀ ماه‌های سال و... بی‌تردید تعداد گونه‌های موجود در استان‌ها و در نتیجه در کشور ما بیش از آمار فوق است. به عنوان مثال و بر اساس همین مطالعات، تنها در استان کرمانشاه 26 گونه وجود دارد. خصوصیات و ویژگی‌های خاص مرفولوژیک و نیز فیزیولوژیک نظیر توانایی زاد و ولد بسیار زیاد، قدرت تطابق شایان توجه با شرایط متفاوت محیطی، اندام‌ها و حواس مناسب برای زیست در مناطق مختلف و غیره، تعداد افراد هر گونه نیز بسیار زیاد است، به طوری که برآورد می‌شود تعداد موش‌های موجود در دنیا، بیش از تعداد کل انسان‌هاست.

صفحات کتاب :

852

کنگره :

‏‫‭QL۷۳۷‬‬

دیویی :

‏‫‭۵۹۹/۳۵‬‬

کتابشناسی ملی :

۹۶۱۰۴۲۰

شابک :

978-964-03-7588-4‬‬

سال نشر :

1403